خط قرمزها در تربیت از منظر نهج البلاغه

تربیت و چگونگی آن از مباحث مهم و درخور توجه در جامعه انسانی است. یکی از مباحث مهم در تربیت، دریافت معنای صحیح از تربیت است. تربیت در واقع رفع موانع و ایجاد مقتضیات برای شکوفا شدن استعدادهای انسان در جهت کمال مطلق است. اهمیّت این بحث به اندازه ای است که در آموزه های الهی و پیشوایان دین که مربیان راستین بشرند، بسیار بر این موضوع تاکید شده است؛ پیامبر( صلی الله علیه و آله) به هیچ امری دست نزد مگر قصد تربیت شخص یا گروهی را داشت و او به تمام معنا مربی است و شأن بشیربودن و نذیربودن چنین ایجاب می کند. اهمیّت تربیت و جایگاه آن به دلیل گوهر وجود آدمی و حقیقت ملکوتی اوست. این قابلیت تنها در انسان وجود دارد که با تربیت فطری به کمالات انسانی برسد و از مرتبه پایین به مرتبه بالا صعود کند. شکوفاشدن انسان تنها با تربیت حقیقی که برگرفته از آموزه های وحی و تربیت یافتگان الهی باشد، محقق می شود، به همین دلیل روی آوردن به تربیت صحیح و پرداختن به آن یکی از ضروری ترین امور انسانی محسوب می شود. به دلیل اهمیّت امر تربیت برنامه همه پیام آوران الهی فراهم کردن زمینه لازم برای رشد انسان ها و همچنین رفع موانع از سرراه آدمیان و رهانیدن آنها از اسارت نفس و فراهم کردن بستر مناسب برای رسیدن به کمال بوده است. در تربیت مسائل گوناگونی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. یکی از مسائل قابل توجه در این امر، خط قرمزها(نبایدها) یی است که عبور از آنها امر تربیت را با مشکل مواجه می کند و لذا باید آنها را شناخت و از آنها اجتناب کرد. اهمیّت شناخت خط قرمزهای تربیتی کمتر از شناخت بایدها، روش ها،...و مبانی صحیح نیست زیرا با عبور از خط قرمزها و نادیده گرفتن آنها تربیت از مسیر صحیح خود خارج می شود و اثر مطلوب تربیت که تربیت انسان های کامل است حاصل نخواهد شد. در این پژوهش برای دست یابی به خط قرمزها در تربیت، نهج البلاغه که آموزه های امیرمومنان علی(علیه السلام) است مورد مطالعه قرار گرفت و پس از استخراج خط قرمزها با استفاده از خانواده حدیث به تبیین آنها پرداخته شد. طی این بررسی روشن شد که در تربیت خط قرمزهایی از جنس، خط قرمزهای شخصیتی، رفتاری و کارکردی وجود دارد که به منظور سامان یافتن امر تربیت و عدم عبور از خطوط قرمز باید مربیان به سلاح شناخت و کنترل کننده هایی برای رعایت بایدها و نبایدها در تربیت مجهز شوند تا در پرتو تربیت صحیح شاهد انسان هایی کامل در جامعه باشیم.