بررسی اعراب آیه 71 تا 91 سوره بقره در مجمع البیان

موضوع این تحقیق «بررسی اعراب آیه 71 تا 91 سوره بقره در مجمع البیان» می باشد، در حقیقت منظور از این تحقیق بررسی نظر شریف مرحوم طبرسی (قدس سره) در رابطه با اعراب قرآن است که نظر ایشان تا چه اندازه با قواعد مشهور نحو سازگاری دارد، برای رسیدن به این هدف، اول عبارت مجمع البیان آورده شده است سپس بلا فاصله ترجمه و توضیح عبارت ذکر گردیده است و بعد از آن اقوال علماء در رابطه با اعراب واژه مورد نظر، و بررسی و ارزیابی اقوال پرداخته شده است، و در مرحله آخر نتیجه ی ارزیابی- که کدام قول درست است و نظر صاحب مجمع البیان مطابق با قواعد نحو است یا خیر- آورده شده است. این رساله مشتمل بر یک مقدمه، پیشگفتار، سه فصل و یک خاتمه می باشد، که فصل بندی آن بر اساس حجم بحث صورت گرفته است؛ چون غیر از این برای فصل بندی ملاک خاصی وجود نداشت. مقدمه این رساله، مشتمل بر موضوع تحقیق، سابقه و ضرورت انجام تحقیق، فرضیه ها، هدفها، جنبه جدید و نوآوری تحقیق، روش تحقیق، روش و ابزار گردآوری اطلاعات و معرّفی اجمالی امین الدین طبرسی و مجمع البیان می باشد. در پیشگفتار، به معنای اعراب از نظر لغت و اصطلاح؛ همچنین معنای نحو از نظر لغت و اصطلاح، تاریخ نحو و مذاهب آن پرداخته شده و مجموعاً برای نحو هفت مذهب با ذکر اسامی علمای شان بیان گردیده است. فصل اول: مشتمل بر آیات هفتاد یک تا هشتاد است که در آیه ی هفتاد و یک از واژه های: تثیر الارض، مسلمه، لاشیه فیها، الآن و ماکادوا یفعلون؛ و آیه ی هفتاد و چهار از واژه ی: أو أشدّ؛ و در آیه ی هفتاد و پنج از واژه ی: أفتطمعون؛ و در آیه هفتاد و هشت از واژه های: و منهم امیّون، إلا امانیّ و إن هم إلا یظنّون؛ و در آیه هفتاد و نه از واژه ی: فویل للّذین، بحث شده است. فصل دوم: مشتمل بر آیات هشتاد تا هشتاد و پنج است، که در آیه ی هشتاد از واژه های: إلا أیّاماً، أتّخذتم و أم تقولون؛ و در آیه ی هشتاد و یک واژه های: بلی و هم فیها خالدون؛ و در آیه ی هشتاد و سه واژه های: لاتعبدون، و بالوالدین احساناً و إلا قلیلاً منکم، مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. فصل سوم: مشتمل بر آیات هشتاد و پنج تا نود و یک است، که در آیه ی هشتاد و پنج واژه های: ثم أنتم هولاء، تظاهرون، و هو محرّم علیکم اخراجهم؛ و در آیه ی هشتاد و هشت، از واژه ی: فقلیلاً ما یومنون؛ و در آیه ی هشتاد و نه، از واژه های: مصدّق، قبل و جواب «لمّا جایهم کتاب من عند الله»؛ و در آیه ی نود واژه های: بیسما، أن یکفروا، بغیاً و أن ینزل الله از لحاظ اعراب مورد بحث قرار گرفته اند. و در خاتمه نتایج و دستاوردها ذکر شده است