جبر و اختیار از دیدگاه متکلمان برجسته امامیه؛ با تکیه به آراء علامه طباطبایی (ره) و امام خمینی (ره)
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
- نویسنده محمدحسین جعفری
- استاد راهنما رضا برنجکار علی عباسی
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1384
چکیده
موضوع مجبور بودن انسان در اعمال خود، یا برخورداری او از اختیار و اراده، در میان متکلمان مسلمان سه رویکرد اساسی را پدید آورده است؛ برخی با استناد به علم و قدرت الهی، انسان را موجودی مجبور و فاقد اختیار دانسته اند؛ جمع دیگری رویکرد تفویض را برگزیده و از آزادی کامل انسان دفاع نموده اند؛ اما شیعیان به تبعیت از امامان معصوم ( هر دو باور را موهوم دانسته و "امر بین الامرین" را مطرح نموده اند. پژوهش حاضر با بررسی دیدگاه متکلمان برجسته امامیه در عصر غیبت، به ویژه علامه طباطبایی و امام خمینی( به این نتیجه رسیده که آن چه معتزله و اشاعره، با اتخاذ رویکرد تفویض با جبر، به آن معتقد هستند نیمی از حقیقت را تشکیل می دهد؛ و درک تمام حقیقت در گرو فهم امر بین الامرین می باشد، که براساس آن، انسان موجودی مختار بوده و هیچ جبری در کار نیست. قرائت و تفسیر پذیرفته شده از این مسأله در پژوهش حاضر آن است که عمل خارجی، امیال و آرزوهای انسان به اراده انسان تعلق دارد، و با تحقق اراده، تحقق عمل خارجی حتمی خواهد بود. البته این مسأله بعد از فراغ از قضا و قدر الهی می باشد؛ زیرا هر پدیده ای در آسمان و زمین، پس از مجموعه ای از مراحل هفت گانه رخ می دهد، و إعمال تقدیر الهی نیز گونه های مختلفی دارد. بنابر این، اصل قدرت و آزادی اراده را خدا به انسان می دهد، و این سرمایه انسانی در طول مالکیت خدا قرار می گیرد. همچنین محدوده اراده انسان و تأثیر آن به صورت های مختلف، محدود و مقید بوده، و این محدودیت از ناحیه گرایش ها، معرفت ها، توانایی های جسمی و شرایط خارجی ایجاد می شود، و پس از این تقدیرات و تحقق مرجحات و بستر عمل، انسان با آزادی کامل، فعل اختیاری خود را اراده می کند. بدین ترتیب، مسئولیت عمل نیز تنها به عهده انسان بوده و ستایش و سرزنش، و کیفر و پاداش آن را دریافت می کند و جبر و تفویض مصطلح با تمام شبهات خود، باطل می شود.
منابع مشابه
« بررسی نسبت طینت و اختیار با تکیه بر دیدگاه علامه طباطبایی و امام خمینی(ره)»
چکیده اخبار مربوط به طینت به علت صعوبت و پیچیدگی، دارای تفاسیر مختلف و گاه متعارض با هم هستند. در این تحقیق تلاش شده ضمن واکاوی احادیث با توجه به سیر تاریخی آن و بررسی مختصر نظر پیشینیان و گزارش مفصل نظر علامه طباطبایی و امام خمینی(ره) به این مسأله پرداخته شود. علامه طباطبایی با دسته بندی اخبار طینت در پنج دسته با تحلیل فلسفی دقیق و بدیع اخبار طینت را تفسیر میکند و نظری نو در باب ذاتی بودن سعا...
متن کاملبررسی تطبیقی اراده و اختیار انسان از دیدگاه امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی(ره)
حاصل مباحث این تحقیق این است که هم امام خمینی (ره) و هم علامه طباطبایی(ره) درمعناشناسی اراده نگاه مشابهی دارند و اراده راهمان تصمیم گیری و عزم نفس در انجام فعل می دانند و با شدت با ترادف اراده با هرکدام از مفاهیم میل، شوق و حتی شوق اکید مخالفت می ورزند.ایشان در تعیین جایگاه اراده در مراحل مقدمات فعل اداری، اراده را پس از مرحله شوق قرارمی دهند . بدین ترتیب که ابتدا تصور فعل و بعد تصدق به فایده ا...
بررسی تطبیقی اراده و اختیار انسان از دیدگاه امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی (ره)
چکیده ندارد.
15 صفحه اولجهاد دفاعی از منظر فقهای امامیه با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) در دفاع مقدس
دفاع ملت ایران در جنگ تحمیلی، از نمونه‌های جهاد دفاعی است. امام‌خمینی6 به‌عنوان فقیه و مرجع دینی، دفاع مقدس را رهبری کردند. این پژوهش تلاش دارد تا آراء فقهی امام خمینی6 نسبت به دفاع مقدس را تحلیل و تبیین کند، بر این اساس، احکام و مسائل جهاد دفاعی از دیدگاه فقها بررسی شده است و در ذیل هر یک از مسائل و احکام، آراء فقهی امام خمینی6 در دفاع...
متن کاملجبر و اختیار از دیدگاه علامه طباطبائی
بحث جبر و اختیار یکی از مسائل مهم و معضلات فلسفی است. در طول تاریخ، فیلسوفان شرق و غرب در باب آن به تأملات بسیار پرداختند. فیلسوفان‌اسلامی در لابلای مباحث مربوط به کیفیات نفسانی، اصل علیت و صفات الهی به بحث دربارة این مسأله پرداختند. علامه طباطبائی، هم در آثار فلسفی خود و هم در تفسیر المیزان ابعاد مختلف جبر و اختیار را مورد بررسی و توجه قرار داده است. علامه با فطری دانستن مسألة اختیار در ابتداء...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023