بررسی اثر تغذیه ای ریز ذرات خاک بر رشد گیاه گوجه فرنگی (solanum lycopersicum)

اگرچه اخیراً ذرات غبارگونه در بخش هایی از کشور به عنوان یک نگرانی برای سلامتی انسان مطرح شده است، نظر به منشأ خاکی، احتمالاً این ریزگردها ارزش غذایی داشته و می توانند در رشد گیاهان موثر باشند. به همین دلیل، ریز ذرات فرونشسته از مناطق مختلف ایران جمع آوری شده و اثر-بخشی آن نسبت به خاک زراعی در آزمایش کشت هیدروپونیک مورد آزمایش قرار گرفت. در همین راستا، گیاهچه های 14 روزه گوجه فرنگی (solanum lycopersicum) کشت داده شده بر روی vermiculite استریل شده به ظرف های حاوی 100 میلی لیتر محلول 1%، 5% و 10% ریزگرد استریل شده (با قطر 38 میکرون) 4 منطقه ی ایلام، کرمانشاه، زابل و نکا نسبت به وزن عنصر آهن موجود در محلول هوگلند منتقل شد. گیاهان به مدت 17 روز در شرایط آزمایشگاه (12/12 ساعت روشنایی/ تاریکی و دمای 24 درجه سلسیوس) کشت داده شدند. گیاهان شاهد نیز در شرایط مشابه در محلول هوگلند رشد یافتند. نتایج نشان داد، طول گیاهانی که با غلظت های مختلفی از ریزگردها تغذیه شدند، با طول گیاهان شاهد تفاوت معنی داری نداشتند. ولی وزن و محتوای کلروفیل آنها کمتر از گیاهان شاهد بود. قندهای اندازه گیری شده در برگ گیاهان تغذیه شده با غلظت های 10% از ریزذرات منطقه نکا بیشتر از گیاهان رشد کرده در ریزگرد سایر مناطق بود. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان نیز با افزایش غلظت ریزذرات افزایش یافت و بیشترین فعالیت آنزیمی در گیاهان تغذیه شده با غلظتهای 10% از ریزگردهای منطقه زابل مشاهده شد. ریزذرات معلق در جو از عوامل عمده تقویت عنصری و ریزمغذی خاک ها، به ویژه در اکوسیستم های زراعی محسوب می شوند. کیفیت متفاوت ریزگردها، ارزش-های تغذیه ای و احتمالا تنش زایی آنها را نشان می دهد و به همین دلیل، ضرورت دارد که ضمن پیشنهاد تحقیق بیشتر، در رابطه با ارزش اقتصادی آن در برنامه های توسعه کشاورزی ارگانیک، گلخانه ای و هیدروپونیک به جنبه های سلامتی آن برای انسان نیز پرداخته شود.