بازخوانی و طراحی منظر میدان انقلاب تهران

بسیاری از مسائل فرم و معنای معماری منظر، حول چگونگی بازنمایی روابط مختلف طبیعت، فرهنگ و فن آوری می گردد. دریافت رابطه متقابل انسان با محیط منجر به شناخت منظری خواهد شد که بیانگر اندیشه مدنی، حیات جمعی و حقیقی آن جامعه در قالب کلیتی واحد به نام شهر است. چگونگی فهم پیدایش منظر در ارتباط با فرآیند مکانی، زمانی و انسانی در محیط (خوانش منظر) منجر به وارد ساختن فرد از لحاظ ذهنی به محیط می شود. این ارتباط محصول دریافت رابطه متقابل انسان با محیط در طول تاریخ و بازخوانی آن منظر خواهد بود. منظر برخی از فضاهای شهری مانند میادین که استخوان بندی سازمان فضایی شهر را در طول تاریخ شکل داده اند، به عنوان مولفه هویت بخش شهر شناخته می شوند. نقاطی که در آنها درک و خوانش منظر شهر و اتفاق های مهم صورت می گیرد. میدان انقلاب تهران به واسطه تغییرات فرهنگی- اجتماعی- سیاسی- اقتصادی و کالبدی در بستر زمان، جزئی از منظر فرهنگی شهر محسوب می شود که محصول تاریخ آن می باشد. این محصول نمادهایی را در دو بعد عینی و ذهنی (فعالیت ها، خاطرات، تاریخ، کالبد و ...) تولید کرده است. منظر امروز میدان انقلاب باید چیدمان این نمادها کنار هم با الویت و ارزش های در نظر گرفته شده برای مداخله در آن باشد. این امر برای تداوم هویت منظرین (منظر گونه) میدان لازم و ضروری است. بر این اساس دو سوال مطرح می شود که خوانش یا قرائت منظری که محصول آن رابطه متقابل انسان و محیط است مبتنی بر چه عوامل و مراحلی است؟ و نقش نمادهای مکانی و فضایی (فضاهای جمعی، معابر، نشانه ها، فعالیت های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ...) در بازخوانی منظر میدان انقلاب به چه صورت و میزانی قابل تعریف است؟ در این پژوهش لایه های شکل دهنده منظر میدان انقلاب در 7 قسمت (سازمان فضایی میدان، اسناد فرادست، مطالعات تاریخی و فرهنگی، مطالعات اجتماعی و اقتصادی، مطالعات حمل و نقل و ترافیک، مطالعات زیست محیطی و در مرحله آخر مطالعات مولفه های زیباشناسی، سیما و منظر شهری محدوده میدان) مورد تحلیل قرار می گیرند. با توجه به نظریه خوانش منظر و ارزیابی لایه ها در این مرحله، نمادهایی که منظر میدان را در طول تاریخ شکل داده اند به عنوان پتانسیل بالقوه میدان شناخته می شوند. با آنالیز و مطالعه نمادها به صورت سیستماتیک و بررسی آنها با نقاط ضعف و تهدیدها، رویکرد کلی برای مداخله در در نظر گرفته می شود که در این پژوهش این رویکرد عبارتست از: "تقویت بنیه فرهنگی، افزایش بهره‏وری اقتصادی و ایجاد فضای جمعی انسانگرا و شهروندمدار همراه با بهسازی و نوسازی کالبدی-فضایی میدان" بازخوانی منظر عبارتست از الویت دهی به نمادهای خوانش شده در مرحله قرائت منظر با توجه به رویکرد تعیین شده برای مداخله در منظر میدان انقلاب که تأثیرگذاری و نقش نمادهای مکانی و فضایی تعیین می گردد. محصول این فرآیند طراحی، دست یافتن به مداخله سازگار با منظر خواهد بود که به برقراری رابطه ذهنی انسان با محیط و نهایتاً حضور او در محیط می شود.