بررسی دیدگاه متخصصان در خصوص گنجاندن "مرگ اندیشی" در برنامه درسی دوره متوسطه

مرگ، از دغدغه های انکارناپذیر و بنیادی بشر است. شیوه روبه رو شدن با مرگ، تأثیر بازتابی مرگ بر زندگی و اعمال آدمی همگی، منوط به تصویر و ادراک آدمی از مرگ دارد. در این میان نظام تعلیم و تربیت، به طور عام و تربیت دینی به طور خاص، می تواند منشأ اثر باشد. بررسی کتاب های درسی دوره ابتدایی و متوسطه نشان می دهد که برنامه ریزان درسی، به طور ویژه و نظام مند به موضوع مرگ و مرگ اندیشی نپرداخته اند. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به سه سوال عمده بر اساس دیدگاه های متخصصان است. نخست آنکه مرگ اندیشی از چه جایگاهی برخوردار است؟ دوم آنکه تا چه اندازه گنجاندن موضوع مرگ اندیشی در برنامه درسی می تواند مطلوب و صحیح باشد؟ و سوم آنکه کیفیت این گنجاندن به چه صورت می تواند باشد؟ برای جمع آوری دیدگاه ها، از روش مصاحبه با روش سوالات باز استانداردشده، استفاده شد. تحقیق حاضر از منظر روش شناسی "توصیفی- تحلیلی" است و از نظر پارادایم زیربنایی، کیفی به شمار می رود. این تحقیق با هدف دیدگاه سنجی به انجام می رسد. جامعه مورد تحقیق، عبارت است از استادان دانشگاهی گروه های آموزشی علوم تربیتی، روان شناسی و الهیات، و همچنین استادان حوزوی و در نهایت مشاوران و دبیران دین و زندگی شاغل در آموزش و پرورش. از بین جامعه فوق 30 تن از متخصصان بر اساس معیارهای تعیین شده، انتخاب شدند. مصاحبه ها بعد از پیاده سازی، مورد تحلیل قرار گرفت، و نکات کلیدی در چند مرحله به صورت نظام مند، استخراج و جمع بندی گردید. از جمله نتایج اینکه قریب به اتفاق متخصصان، این موضوع را حائز اهمیت دانسته و فی الجمله درباره گنجاندن آن در برنامه درسی اتفاق نظر داشتند. از نکات مورد تأکید اینکه دوره ابتدایی، زمان مناسبی برای پرداختن به مرگ و مرگ اندیشی نیست، مگر آنکه به طور غیرمستقیم و در قالب روش های زیباشناسانه و هنری به دانش آموزان عرضه شود. در دوره متوسطه که دانش آموزان وارد مرحله تفکر انتزاعی و صوری شده اند، می توان به طور متمرکز و مستقیم به آموزش مرگ اندیشی مبادرت کرد. با وجود این، باید مراقب بود که جنبه های سازنده و مثبت مرگ به عنوان جنبه ای از رحمانیت خداوند و نه قهاریت او به تصویر کشیده شود. با توجه به نظر موافق متخصصان مورد مصاحبه در خصوص اهمیت و ضرورت و آثار مثبت پرداختن به مرگ اندیشی در برنامه درسی دوره متوسطه، نتیجه این پژوهش، قابل استفاده برای برنامه ریزان درسی برای تصمیم گیری در مورد زمان و محتوای مرگ اندیشی در برنامه درسی رسمی می باشد.