تأثیر سطوح مختلف ویتامین a و روی-متیونین بر عملکرد، پاسخ های ایمنی و مورفولوژی سلول های روده در جوجه های گوشتی تحت تنش کوکسیدیوز

مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر استفاده از ویتامین a و روی-متیونین بر عملکرد، پاسخ های ایمنی و مورفولوژی روده جوجه های گوشتی تحت چالش کوکسیدیوز انجام گرفت. برای این منظور، تعداد 384 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 بصورت تصادفی و به تعداد یکسان (12 پرنده در هر قفس) بین 8 تیمار آزمایشی با 4 تکرار به ازای هر تیمار توزیع گردیدند. تیمارهای غذایی شامل 4 سطح ویتامین a (سطح پایه، 10000، 15000 و 20000 واحد بین المللی بر کیلوگرم بیشتر از سطح پایه) و 2 سطح روی-متیونین (صفر و 40 میلی گرم بر کیلوگرم) بود که در قالب یک آزمایش فاکتوریل 2×4 و طی یک دوره آزمایش 42 روزه در اختیار پرندگان قرار داده شد. به منظور آلوده سازی پرندگان به انگل کوکسیدیوز در سن 26 روزگی کل گله با مخلوطی از اووسیست های (تنلا، آسرولینا و نکاتریکس) با تزریق داخل دهانی تحت چالش قرار گرفتند. اندازه گیری میانگین اضافه وزن و خوراک مصرفی روزانه و نیز ضریب تبدیل خوراک به صورت دوره ای برای مراحل آغازین (10- 1 روزگی)، رشد (24- 11 روزگی) و پایانی (42- 25 روزگی) انجام پذیرفت. تیتر آنتی بادی در برابر ویروس بیماری های نیوکاسل و برونشیت و گلبول قرمز گوسفندی در زمان های مشخصی بعد از واکسیناسیون های مربوطه بررسی گردید. همچنین در سن 42 روزگی، نمونه های خونی جوجه ها برای شمارش افتراقی گلبول های سفید جمع آوری شد. در سن 33 و 42 روزگی، 2 قطعه جوجه از هر تکرار بطور تصادفی توزین و کشتار شده و وزن نسبی اندام های داخلی، لاشه ونیز برش از مقاطع ژژنومی و ایلئومی به منظور بررسی های هیستولوژیکی بافت روده انجام گردید. نتایج آزمایش نشان داد که افزایش سطح ویتامین a و روی-متیونین جیره موجب بهبود میزان اضافه وزن روزانه در دوره ی آغازین (01/0>p) گردید. میانگین خوراک مصرفی روزانه با افزایش سطح ویتامین a و روی-متیونین جیره تحت تأثیر قرار نگرفت. افزایش سطح ویتامین a و روی-متیونین جیره، نیز بر ضریب تبدیل خوراک در هیچ یک از دوره های پرورش تأثیری نداشت. مکمل نمودن ویتامین a و روی-متیونین به جیره، منجر به افزایش (05/0>p) وزن سینه در پایان دوره گردید و تأثیری بر وزن سایر متغیرها با افزودن این 2 مکمل به جیره مشاهده نگردید. در رابطه با متغیرهای ایمونولوژیک، مصرف ویتامینa و روی-متیونین در جیره بر وزن نسبی اندام های لنفی و میزان تیتر آنتی بادی سرم خون جوجه ها در برابر ویروس های نیوکاسل، برونشیت و آنتی ژن گلبول قرمز گوسفندی تأثیر معنی داری داشت، بطوریکه با افزایش سطوح این دو مکمل وزن بورس فابرسیوس و طحال بطور معنی دار (05/0>p) در پایان دوره افزایش یافت. افزودن روی-متیونین به جیره، سطح آنتی بادی های سرم را بر علیه ویروس برونشیت بطور قابل ملاحظه ای (01/0>p) افزایش داد و همچنین اثر متقابل این 2 فاکتور بر تیتر آنتی بادی در برابر گلبول قرمز گوسفندی نیز تأثیر معنی داری (05/0>p) داشت که این افزایش در سطح متقابل این 2 فاکتور ملاحظه گردید. مصرف ویتامین a و روی-متیونین بطور جداگانه توانست جمعیت هتروفیل، لنفوسیت و نسبت هتروفیل به لنفوسیت را بطور چشمگیری افزایش دهد، بطوریکه با افزایش سطوح ویتامین a و روی-متیونین نسبت هتروفیل به لنفوسیت (01/0>p) افزایش یافت ولی اثر متقابلی بین سطوح ویتامین a وروی-متیونین بر نسبت هتروفیل به لنفوسیت مشاهده نگردید. در رابطه با تأثیر افزودن این 2 مکمل بر مورفولوژی پرزهای روده نتایج به این شرح بود که طول پرز، عرض پرز و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت، تحت تأثیر افزودنی قرار نگرفت اما روی-متیونین تمایل داشت که عرض پرز را در ناحیه ی ژژنوم افزایش داده (167/0=p) و همچنین عمق کریپت را نیز در ناحیه ایلئوم کاهش (194/0=p) دهد. مشاهدات هیستولوژیکی روده در ناحیه ژژنوم نشان داد که کاهش قابل ملاحظه ای در تخریب سلول های رأس پرز (001/0>p) و افزایش سطح جذب (0001/0>p) با افزودن روی-متیونین به جیره مشاهده شد، همچنین افزودن ویتامین a نیز به جیره توانست سطح جذب را (01/0>p) بطور معنی داری افزایش دهد. مشابه چنین نتایجی نیز در ناحیه ایلئوم مشاهده شد، بطوریکه با افزایش سطوح ویتامین a و روی-متیونین سطح جذب، میزان تخریب سلول های رأس پرز و تعداد حفره بطور معنی داری تحت تأثیر قرار گرفت. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که اگرچه استفاده از سطوح بالای ویتامین a و روی-متیونین در جیره منجر به پاسخ های عملکردی بهتر جوجه های گوشتی نشد اما توانست بر وضعیت سلامت پرزهای روده تأثیر گذاشته و آن را بهبود بخشد. استفاده از سطوح بالای ویتامین a و روی-متیونین در جیره، سیستم ایمنی پرنده را در مقابل انگل کوکسیدیوز بخوبی تحریک کرد و منجر به پاسخ ایمنی مناسب در جوجه های گوشتی تحت چالش کوکسیدیوز شد. واژه های کلیدی: جوجه گوشتی، ویتامین a، روی-متیونین، کوکسیدیوز، پاسخ های عملکردی، پاسخ های ایمنی، سلامت روده