اثر نیترو پروساید سدیم بر رشد، عملکرد و اجزا عملکرد لوبیا قرمز تحت تنش کم آبی

کاربرد نیترو پروساید سدیم بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا تحت تنش کمبود آب، طی دو آزمایش گلخانه ای و مزرعه ای در سال 1391 در همدان بررسی شد. آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت فاکتوریل، در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. تنش کم آبی شامل قطع یکبار آبیاری در مراحل رویشی، زایشی، رویشی+ زایشی و بدون تنش (آبیاری کامل) در کرت های اصلی و ارقام (اختر و درخشان) و محلول پاشی نیترو پروساید سدیم در غلظت های 0، 150و 300 میکرومول در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد برهمکنش تیمار کم آبی و محلول پاشی اثر معنی داری بر تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در هر دو رقم داشت. عملکرد دانه ارقام اختر و درخشان در شرایط آبیاری کامل به ترتیب برابر با 330 و 326 گرم در متر مربع بود. تنش زایشی در رقم اختر و درخشان در مقایسه با تنش رویشی حدود 6 و 5/6 درصد بیشتر سبب کاهش عملکرد دانه شد. تنش توأم رویشی+ زایشی در رقم اختر و درخشان حدود 34 و 5/35 درصد عملکرد دانه را کاهش داد. محلول پاشی 300 میکرومولار نیترو پروساید سدیم 17 و 16 درصد عملکرد دانه را به ترتیب در رقم اختر و درخشان در شرایط تنش زایشی افزایش داد. کارآیی مصرف آب دانه و بیوماس در تنش رویشی نسبت به آبیاری کامل بیشتر بود. عملکرد دانه و بیوماس در رقم اختر در تنش رویشی و محلول پاشی با غلظت 300 میکرو مولار نیترو پروساید سدیم به ترتیب حدود 271 و 923 گرم بر متر مربع بود که بیشترین کارآیی مصرف آب معادل 72/0 و 9/2 درصد به ترتیب برای دانه و بیوماس حاصل شد. تنش کم آبی باعث افزایش فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز در برگ های دو رقم لوبیا در آزمایش گلخانه ای شد. این افزایش در مقایسه با شرایط بدون تنش، در رقم اختر به ترتیب حدود 44، 150 و 21 درصد و در رقم درخشان به ترتیب حدود 48، 300 و 20 درصد بود. محلول پاشی نیترو پروساید سدیم باعث افزایش بیشتر فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز در شرایط تنش در رقم اختر به ترتیب به میزان 27، 32 و 12 درصد و در رقم درخشان حدود 24، 23 و 14 درصد گردید.