اثرات تغییر اقلیم روی پراکنش مکانی گونه درمنه دشتی(artemisia sieberi) در استان اصفهان با استفاده از مدل های پیش بینی پراکنش گونه ای

ارزیابی رویشگاه بالقوه و مطالعه پراکنش جغرافیایی گونه ها یک موضوع کلیدی در بسیاری از مطالعات اکولوژی، حفاظت محیط زیست و حیات وحش و همچنین ارزیابی روند تغییرات در مقیاس های مختلف است. مدلهای پیش بینی پراکنش گونه ای یکی از ابزارهای مهم جهت تولید نقشه های بالقوه و حفاظت در سال های اخیر شده است. این مدل ها به طور معمول روابط بین متغییرهای محیطی و رخدادهای گونه ها (حضور و عدم حضور) را برای تعریف شرایط محیطی که جمعیت می توا ند باقی بماند به صورت مدلهای ریاضی تعریف می نماید. از مدلهای پراکنش گونه ای می توان جهت بررسی سناریوهای تغییر اقلیم و اثر آنها در توزیع جغرافیایی گونه ها استفاده نمود. این مطالعه با هدف پیش بینی پراکنش بالقوه گونه درمنه دشتی (artemisia sieberi) در حال حاضر و پیش بینی تغییرات پراکنش گونه تحت سناریو های مختلف اقلیمی در سال های 2030 و 2080 انجام شد. درمنه دشتی یکی از گونه های با پراکنش وسیع در کشور ایران و سطح استان اصفهان بوده و از نظر حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام حائز اهمیت می باشد. در این مطالعه به منظور تهیه نقشه پراکنش بالقوه گونه درمنه دشتی از روش آماری رگرسیون لجستیک استفاده گردید. بدین منظور نقشه ی 19 متغییر اقلیمی و 3 متغییر فیزیوگرافی با قدرت تفکیک 1 کیلومتر تحت شرایط فعلی از ipccتهیه شد. همچنین 100 سایت به عنوان مکان های حضور و عدم حضور گونه با روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی شده ثبت گردید. برای هر سایت نمونه برداری اطلاعات مربوط به حضور و غیاب گونه و متغییرهای محیطی ثبت و ارتباط بین پراکنش گونه و عوامل محیطی با استفاده از روش رگرسیون لجستیک تعیین و نقشه پراکنش بالقوه گونه درمنه دشتی در سطح استان اصفهان تولید گردید. نتایج حاصل از مدل رگرسیون لجستیک نشان داد که عوامل اقلیمی تأثیر گذار بر روی پراکنش گونه درمنه حداقل دمای سردترین ماه، میانگین دمای مرطوب ترین فصل، بارش سالانه و بارش در سردترین فصل است که بر اساس پیش بینی های این مدل 2 میلیون و 767 هزار و 110 هزار هکتار معادل 83/25 درصد از سطح استان دارای احتمال رخداد 1 – 75/. جهت حضورگونه درمنه دشتی در شرایط فعلی می باشد. ارزیابی مدل رگرسیون با استفاده از ضریب آماری کاپا و سطح زیر منحنی roc به ترتیب برابر 66/. و 86/. بود که طبق طبقه بندی لندیس و کخ جزء مدلهای با دقت خوب طبقه بندی می-شود. به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش جغرافیایی گونه مذکور نقشه 19 متغییر اقلیمی توسط سه گردش 3ccsm ، 3cgcm و 3hadcm و تحت سناریوی انتشار b1a برای سال های 2030 و 2080 تهیه گردید. نتایج حاصل از پیش بینی پراکنش گونه با استفاده داده های دو مدل 3cgcm و 3hadcm طی سال 2030 و 2080 از روند تقریباً یکسانی برخوردار بودند، به طوریکه هر دومدل( 3cgcm و 3hadcm ) بیانگر کاهش احتمال رخداد کلاس( 1 – 75/. ) به میزان 2 و 4 درصد در سال 2030 و به میزان 7 و 10درصد درسال 2080 می باشد. هر دو مدل ( 3cgcm و 3hadcm ) نشان دهنده ی افزایش فضای اقلیمی مناسب گونه در مرکز و شمال غرب استان اصفهان می باشند. پیش بینی انجام شده براساس داده های مدل 3ccsm این کاهش را بیشتر و حدود 17 درصد برای سال 2030 و 22 درصد برای سال 2080 نشان می دهد. بنابراین در اثر تغییر اقلیم پراکنش گونه نیز تغییر می کند و حضور آن در شمال و شمال غرب استان اصفهان بیشتر می شود اما باید توجه داشت که خصوصیات خاک هم می تواند نقش مهمی در پراکنش گونه درمنه دشتی داشته باشد که در اینجا هدف مطالعه ی ما نبوده است.