ارزیابی تعدادی از ژنوتیپ های پنبه از نظر تنش سرمایی

برای ارزیابی تحمل تنش دمای پایین و تنوع ژنتیکی در گیاه پنبه و ارتباط آن با صفات فیزیولوژیکی، نشانگرهای مولکولی و پروتئینی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و سه سطح تنش (25، 5 و 15 درجه سانتی گراد) با استفاده از 20 ژنوتیپ پنبه در گلخانه و آزمایشگاه اصلاح نباتات مولکولی دانشگاه محقق اردبیلی انجام گردید. با توجه به نتایج به دست آمده، برخی از صفات فیزیولوژیک مانند فعالیت آنزیم کاتالاز، غلظت پرولین، قند محلول و پروتئین محلول تحت تاثیر تنش دمای پایین در بیشتر ژنوتیپ ها روند افزایشی نشان داد. بر اساس دو شاخص mp و ssi ژنوتیپ بختگان متحمل ترین ژنوتیپ به تنش دمای پایین ارزیابی گردید. مقایسه الگوی نواری پروتئین های محلول برگ نشان داد بعضی از نوارهای پروتئینی نه تنها از نظر محل قرار گیری روی ژل و وزن مولکولی، بلکه از لحاظ تراکم و شدت بیان نیز با یکدیگر اختلاف نشان دادند. تجزیه خوشه ای به روش ward انجام گرفت و در سطح شاهد ژنوتیپ ها را در دو گروه و در سطح خوگیری و بعد از خوگیری در سه گروه مجزا قرار داد. ژنوتیپ های شیرپان 603، 4:s:4، بلی ایزووار، تاشکند و سیندوز در هر سه سطح مورد مطالعه در گروه های بهتر قرار گرفتند. تجزیه نشانگرهایissr با استفاده از 12 آغازگر تصادفی، 48 نوار چند شکل در ژنوتیپ های مورد مطالعه تولید کرد. میانگین pic (میزان اطلاعات چند شکلی) و mi ( معیار کارایی در تعیین چند شکلی) و emr (میزان اطلاعات موثر چند شکلی) به ترتیب 283/0، 065/1 و 3 بود. تجزیه خوشه ای داده های issr با استفاده از روش upgma و ضریب تشابه ژاکارد، ژنوتیپ ها را به 4 گروه متمایز کرد. رابطه بین نشانگرهای مولکولی و صفات مورد مطالعه در سطوح تنش دمای پایین از طریق تجزیه رگرسیون چند گانه بررسی و نشانگرهای مثبت مرتبط با تحمل سرما شناسایی شد. بیشترین تغییرات تبیین شده در سطح شاهد مربوط به فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز (74/0)، در سطح خوگیری مربوط به صفت نشت الکترولیت و در سطح بعد از خوگیری (82/0) مرتبط با پتانسیل عملکرد کوانتوم بود.