ریزگردانی داده های پیوند ازدور بر مقادیر بارش و دبی در جنوب غربی ایران (حوضه آبی کارون بزرگ)

چکیده تغییر اقلیم، افزایش درجه حرارت و نوسانات مکانی و زمانی بارندگی از مسائل مهم زیست محیطی تلقی می شوند. با توجه به اهمیت قابل ملاحظه آن ها، هم اکنون مطالعات بسیاری به این موضوع اختصاص یافته است. در بسیاری از نظریه های تغییراقلیم بر نوسانات بارش تاکید شده است. قابل ذکر است که خسارات ناشی از نوسانات بارندگی، تنها مربوط به دوران های خشک نبوده، بلکه گاهی مازاد بارندگی رخ داده و سیل های ویرانگری را در پی داشته است. چنین فجایعی تأثیر نامطلوبی بر اقتصاد ملی داشته است. شاخص های پیوند از دور با رخداد فازهای مثبت و منفی، نوساناتی را بر عناصر اقلیمی و متقابلاً هیدرومتری، متحمل می شوند. در این پژوهش، پس از شناخت و معرفی جامع محدوده مورد مطالعه، به بررسی اثرات شاخص های پیوندازدور بر بارش غرب و جنوب غرب ایران و دبی حوضه کارون بزرگ پرداخته شده است. روش های آماری به کار گرفته شده، آزمون من کندال، ریزگردانی آماری به کمک تکنیک همبستگی آماری، تحلیل خوشه ای و تحلیل عاملی است. نتایج آزمون من کندال نشان داد که تنها در تعداد معدودی از ایستگاه ها بارش دارای روند معنادار است. در مقیاس سالانه این شرایط در ایستگاه های بهبهان، رامهرمز، سرپل ذهاب و مسجدسلیمان حاکم است که در سطح 05/0 دارا بودن روند در آن اثبات شده است. در مقیاس سالانه در هیچ کدام از ایستگاه های هیدرومتری روند معناداری نشان داده نشده است. در ادامه کار ریزگردانی های آماری نشان داد که. مهم ترین شاخص موثر بر دبی سالانه، شاخص pdo است که دارای همبستگی مثبت با مقادیر بارش است به این معنا که در طی فاز مثبت آن، دبی نیز افزایش و در فاز منفی دبی کاهش می یابد. در متغیر اقلیمی دیگر یعنی بارش هم در محدوده مورد مطالعه در مقیاس سالانه شاخص nino3.4 مهم ترین عامل بارش شناخته شده که به جز در ایستگاه شهرکرد در سایر ایستگاه ها همبستگی مثبت را با بارش نشان می دهد. در متن پژوهش شاخص های موثر بر هر فصل به تفکیک بیان و مورد تحلیل قرار گرفتند. واژگان کلیدی: الگوهای پیوند از دور، ریزگردانی آماری، روند، جنوب غربی