مطالعه ی روند تغییر شکل ساز عودبا تکیه بر تصاویر به جای مانده از دوره ی ساسانی تا صفوی.

این پژوهش با روشی تطبیقی، مبتنی بر تحلیل متن و رویکردی رَوندپژوهانه به نحوه ی تکوین و روند تغییر شکلِ ساز عود و نوازنده آن می پردازد و ساختار ساز و نوازنده را در نمونه های موجود از دوره ساسانی تا صفوی مورد تحلیل قرار می دهد.جامعه آماری مورد مطالعه شامل 32 نمونه از تصاویر سازدار منقش به عود و نوازنده آن می باشد. این نمونه ها در برگیرنده ی تصاویری از ظروف سیمین، نگاره و دیوارنگاره اند. تصاویر در چهار گروه معرفی و بررسی می شوند. ترسیم نوازندگان و سازها در نمونه های مختلف از تناسبات متفاوتی تبعیت کرده است، به طوریکه که نسبت اندام در تعداد معدودی از نوازندگان به نسبت اندام انسان امروزی نزدیک است. در سازها نیز به طور کلی در گذار زمان، با افزایش نسبت عرض کاسه به طول آن مواجهیم. ترسیم سازها در گروه ساسانی به نمونه های امروزی و نسبت مذکور در رساله کنزالتحف نزدیکتر است اما تا دوره صفوی به مرور زمان با کاهش نمونه های مشابه با سازهای امروزی روبرو هستیم. در برخی از تصاویر سازهای یک گروه از نسبت مشخصی تبعیت کرده اند و در برخی دیگر اختلاف مشخصی در نسبتها وجود دارد که گویای احتمال عدم دقت نگارگران در مصور سازی سازها یا تغییر نسبت ها به مرور زمان باشد باشد، اما به نظر می رسد در رسالات موسیقی سخنی از تنوع ساختار و نسبتهای متفاوت در ساز عود به میان نیامده است. بررسی نسبت ها احتمال وجود سازهای شبیه به عود، نظیر شهرود را نیز در تصاویر تأیید می کند.