شناسایی عوامل موثر بر انتخاب منابع اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه بیرجند بر اساس اصل کم ترین کوشش زیف

هدف پژوهش شناسایی عوامل موثر بر انتخاب منابع اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه بیرجند بر اساس اصل کم ترین کوشش بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش پیمایشی صورت گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل اعضای هیأت علمی دانشگاه بیرجند بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که با بررسی متون گذشته تهیه شد و شامل بررسی 9 منبع اطلاعاتی، 8 عامل بالقوه موثر و نیز 4 هدف استفاده از منابع اطلاعاتی بود. سوالات آن در سه بخش شامل اطلاعات جمعیت شناختی، فراوانی استفاده از منابع و عوامل تأثیرگذار بر استفاده از منابع اطلاعاتی بود که به تعداد 134 عدد در بین اعضای هیأت علمی که دارای سابقه حداقل 5 سال بودند توزیع شد و پس از پی گیری های فراوان تعداد 123 پرسشنامه، تکمیل و برگشت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. در بخش آمار استنباطی از آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون همبستگی تفکیکی استفاده شد. نتایج نشان داد به طور کلی برای اعضای هیأت علمی دانشگاه «آشنایی و تجربه قبلی استفاده» عاملی است که بیش ترین تأثیر را در استفاده از یک منبع اطلاعاتی دارد. سایر عواملی که ارتباط متوسطی با فراوانی استفاده از منابع دارند به ترتیب شامل «دسترس پذیری، سهولت استفاده، ارزش و کیفیت فنی» بود. منابعی که بیش ترین استفاده را در بین اعضای هیأت علمی داشت به ترتیب «مجموعه شخصی و صفحات وب قابل دسترس از طریق موتورهای جست وجو» بود. بنابراین می توان استدلال کرد که اعضای هیأت علمی در رفتار اطلاع-یابی و به خصوص انتخاب منابع اطلاعاتی بر اساس اصل کم ترین کوشش عمل می کنند. نتایج هم-چنین نشان داد اعضای هیأت علمی به هر چهار هدف «مقاله نویسی، انجام طرح پژوهشی، راهنمایی پایان نامه و افزایش کارایی تدریس» در جای خود اهمیت می دهند، اگرچه نمره «مقاله-نویسی» با اختلاف اندکی بیش از سایرین بود. از دیگر نتایج پژوهش حاضر این بود که از نظر میزان تأثیر عوامل مورد بررسی در پژوهش حاضر در بین اعضای هیأت علمی دارای گروه های سنی متفاوت، مرتبه های علمی متفاوت، سوابق کاری متفاوت و در گروه های آموزشی مختلف تفاوت معناداری مشاهده نشد. این مسأله که می توان گفت از برتری های پژوهش حاضر بر بسیاری از پژوهش های مشابه است، نشان می دهد اصل کم ترین کوشش برای تبیین رفتار اطلاع یابی اعضای هیأت علمی با ویژگی های جمعیت شناختی مختلف مناسب خواهد بود. بنابراین، به نظر می رسد استفاده از اصل کم ترین کوشش در سیاست ها و برنامه ریزی های مراکز اطلاع رسانی و کتابخانه های دانشگاهی باعث استفاده بیش تر از منابع اطلاعاتی و در نهایت افزایش کارایی خدمات کتابخانه ها خواهد شد.