توسعه رویکردی ترکیبی، مبتنی بر تحلیل پوششی داده های شبکه ای- فازی و شبیه سازی جهت سنجش کارائی چابکی در فرایندهای زنجیره تامین

زنجیره تأمین چابک به عنوان یک استراتژی رقابتی برنده برای رهبران سازمان محسوب می شود. مدل های مفهومی و الگوهای زیادی برای معرفی و تبیین چابکی، عوامل و معیارهای موثر بر آن، سطوح مختلف چابکی و بررسی تاثیر چابکی بر عملکرد در زنجیره های تامین و سازمان ارائه شده اند. توالی مناسبی از مفاهیم چابکی می تواند اهداف زنجیره تامین به لحاظ کیفیت، هزینه، سطح سرویس و زمان مناسب را محقق کند. پس از اجرا یا حتی در حین اجرا و پیاده سازی عوامل موثر بر چابکی در زنجیره های تامین، که مستلزم صرف هزینه، زمان و هماهنگی های زیاد و قابل توجهی می باشند، اطلاع از کارائی فرایندهایی که منجر به چابک سازی زنجیره تامین می شوند، ضروری به نظر می رسد. همچنین اطلاع از کارائی نسبی هر یک از فرایندهای منبع یابی، ساخت و تحویل در چابک سازی زنجیره تامین جالب توجه و حائز اهمیت است. در این رساله رویکردی مبتنی بر تحلیل پوششی داده ها و شبیه سازی برای اندازه گیری کارائی چابک سازی فرایندهای تامین، تولید و تحویل در زنجیره تامین ارائه شده است. برای اندازه گیری معیارهایِ چابکی و عملکرد زنجیره تامین که با مقادیر قابل توجهی از ابهام همراه هستند، از متغیرهای زبانی و مجموعه های فازی استفاده می شود. بدین جهت سه الگوی تقریباً مستقل با سطوح دقت متفاوت در مورد زنجیره تامین ارائه خواهند شد. مدلسازی ریاضی سه الگو در محیط های قطعی و فازی انجام می شود. رویکردی مبتنی بر شبیه سازی مونت کارلو برای رتبه بندی کامل بازه های کارائی حاصل از مدل های فازی نیز ارائه خواهد شد. به جهت روشن تر شدن کاربردهای عملیاتی رویکردهای پیشنهادی، از آن ها برای اندازه گیری کارایی چابک سازی فرایندهای زنجیره تامین 40 شرکت ایرانی تولید کننده لبنیات استفاده می شود و نتایج مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند. رویکردهای ارائه شده در این رساله از دو منظر نظری و عملیاتی نسبت به رویکردهای موجود جالب توجه هستند. مدل های ارائه شده در این رساله همواره شدنی هستند. یعنی تحت هر شرایطی که برای ورودی ها و خروجی ها وجود داشته باشد، حداقل یک جواب شدنی برای این مدل ها وجود دارد و وضعیت نشدنی بودن برای مدل ها در عمل زخ نمی دهد. مدل های ارائه شده همگی دارای توابع هدفی هستند که بیشینه مقدار آنها محدود به یک بوده و کمینه مقدار آنها دارای حدپایین صفر می باشد. لذا مقادیر توابع هدف مدل های ارائه شده بین صفر و یک بوده و لذا کارایی نسبی را اندازه گیری می کند. این خواص در قالب قضایا و لِم هایی در این رساله به صورت تحلیلی بررسی و ارائه شده اند. در رویکردهای تحلیل پوششی داده ای فازی که مبتنی بر آلفا-برش هستند، حجم محاسبات مورد نیاز و تعداد مدل های بهینه سازی که باید برای تحلیل کلی حل شوند، به شدت افزایش می یابد. شیوه مدلسازی پارامترهای فازی در مدل های ارائه شده در این رساله منجر به ارائه مدل هایی در محیط فازی شده است که حجم محاسبات مورد نیاز با استفاده از رویکرد آلفا-برش به نحو مطلوبی کاهش می یابد. با استفاده از مدل های ارائه شده در این رساله در یک زنجیره تامین چند سطحی، می توان کارایی چابکی در کل زنجیره تامین و همچنین کارایی چابک سازی به تفکیک فرایندهای تامین، تولید و تحویل را اندازه گیری نمود. همچنین کارایی چابکی بالقوه و کارایی بالفعل در مورد کل زنجیره تامین و هر کدام از فرایندهای تامین، تولید و تحویل نیز توسط رویکردهای ارائه شده قابل اندازه گیری هستند. ذکر این نکته هم ضروری است که این محاسبات در محیطی که معیارهای مورد توجه برای اندازه گیری ابهام داشته و معمولاً به صورت کیفی و متغیرهای زبانی ارائه می شوند، انجام می شوند. به کارگیری مدل های این رساله دیدگاه مناسبی جهت شناسایی و رفع عدم کارایی در چابک سازی فرایندهای تامین، تولید و تحویل در زنجیره های تامین چند سطحی را ارائه می کند. مدل های توسعه داده شده در این رساله مستقل از نوع فرایند، تعداد ورودی های و خروجی ها می باشند، با قدری متناسب سازی برای سایر فرایندهای تولیدی و خدماتی در علوم مدیریت و مهندسی قابل بکارگیری هستند.