مدیریت تلفیقی شته جالیز aphis gossypii با استفاده از بالتوری سبز chrysoperal carnea و شبه تنظیم کننده های رشد حشرات (پایریپروکسی فن و بوپروفزین) در گلخانه

شته جالیزglov. aphis gossypii یکی از مهم ترین آفات گلخانه های سبزی و صیفی مخصوصاً خیار می باشد که باعث خسارت کمی و کیفی به محصول می گردد. باتوجه به مصرف بی رویه سموم شیمیایی و کوتاه بودن دوره رشد و نمو خیار، استفاده از برنامه های کنترل تلفیقی برای این آفت ضروری به نظر می رسد. . تلفیق بالتوری سبز chrysoperla carnea steph. به عنوان یکی از فراوان ترین دشمنان طبیعی آفات مختلف با ترکیبات شیمیایی کم خطر نظیر شبه هورمون های تنظیم کننده رشد که خاصیت تجمعی ندارند و منجر به عدم رشد جنین، کاهش تفریخ تخم ها و تاخیر دوره رشد لاروی شده و تولیدمثل حشره کامل را کاهش می دهند، برای کنترل شته جالیز می تواند بسیار موثر باشد در این مطالعه به منظور یافتن غلظت مناسب شبه هورمون های بوپروفزین و پایریپروکسی فن برای کنترل شته جالیز در آزمایشگاه از طرح کاملاً تصادفی با هفت تیمار و پنج تکرار استفاده شد که تیمارها شامل شش غلظت از هرکدام از این محلول ها و یک تیمار شاهد (آب) بود. در هردو ترکیب بعد از 96 ساعت، در سطح احتمال یک درصد بین تیمارها اختلاف معنی دار دیده شد. نتایج نشان داد که غلظت های 1000 پی پی ام پایریپروکسی فن و 800 پی پی ام بوپروفزین باعث کنترل موثر این آفت می شود.به کمک نرم افزار پولو- پی سی lc50 و ec50 این دو ترکیب نیز ارزیابی شد که برای پایریپروکسی فن به ترتیب 98/436 و 30/924 پی پی ام و برای بوپروفزین نیز به ترتیب 33/386 و 41/835 پی پی ام به دست آمد که نشان می دهد سمیت بوپروفزین بیشتر است. غلظت زیرکشنده (lc10) بوپروفزین و پایریپروکسی فن نیز به ترتیب 34/172 و 51/223 پی پی ام بود. کاربرد این غلظت روی شته جالیز در آزمایشگاه نشان داد که پوره های تیمار شده با بوپروفزین تا رسیدن به مرحله حشره کامل دو بار و پوره های تیمار شده با پایریپروکسی فن سه بار پوست اندازی بیشتر انجام داده و تولیدمثل آنها 50 درصد کاهش می یابد. همچنین کنترل مستقل و تلفیقی شته جالیز با استفاده از بالتوری سبز و ترکیبات بوپروفزین و پایریپروکسی فن روی خیار در گلخانه به صورت طرح کرت های خرد شده در زمان در قالب بلوک کامل تصادفی با هشت تیمار و پنج تکرار مورد بررسی قرار گرفت که تیمارها به ترتیب شامل 1-بوپروفزین (با غلظت 800 پی پی ام)، 2-پایریپروکسی فن (با غلظت 1000 پی پی ام)، 3-بالتوری سبز (با نسبت یک به پنج شکارگر به شکار)، 4-تلفیق پایریپروکسی فن و بوپروفزین، 5-تلفیق بوپروفزین با بالتوری، 6-تلفیق پایریپروکسی فن با بالتوری، 7-تلفیق پایریپروکسی فن و بوپروفزین با بالتوری و 8-تیمار شاهد (آب) بود. آب پاشی در تیمار شاهد و محلول پاشی در تیمارهای استفاده از بوپروفزین و پایریپروکسی فن و تلفیق آنها و رهاسازی شکارگر در تیمار بالتوری سبز هر ده روز یک بار و در تیمارهای تلفیقی، ابتدا محلول پاشی و ده روز بعد رهاسازی شکارگر انجام شد. رهاسازی شکارگر نیز به شکل تخم و با استفاده از کرایزوبگ صورت گرفت که قبل از رهاسازی، آب پاشی روی گیاه انجام شد و پس از کاهش رطوبت گیاه، اقدام به رهاسازی شکارگر شد. تجزیه واریانس داده ها با نرم افزار sas نشان داد که بین تیمارها در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. طبق آزمون مقایسه میانگین lsd ، درصد تلفات در تیمارهای 1تا 8 به ترتیب 86/63، 20/56، 93/82، 96/40، 13/81، 20/64، 16/45 و 53/4 بود که دو تیمار بالتوری سبز (با 93/82 درصد تلفات) و بوپروفزین+بالتوری (با 13/81 درصد مرگ و میر) بدون داشتن اختلاف معنی دار باعث کنترل موثر آفت شدند به طوری که تاثیر سه بار رهاسازی بالتوری در کنترل شته جالیز معادل یک بار محلول پاشی با بوپروفزین و سپس دو بار رهاسازی بالتوری می باشد. بنابراین در صورت حضور جمعیت های بالای آفت که بالتوری به تنهایی قادر به کنترل آفت نمی باشد، بهتر است از تلفیق بوپروفزین و بالتوری سبز استفاده شود. کلمات کلیدی: کنترل تلفیقی، ،