نگرشی جامعه شناختی به جنگ ایران و عراق رهیافت نشانه شناسی
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران - دانشکده حقوق و علوم سیاسی
- نویسنده علیرضا سلیمانی
- استاد راهنما همایون الهی جهانگیر معینی علمداری حمید احمدی
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1382
چکیده
در پژوهش حاضر تلاش می شود از منظر جامعه شناسی تاریخی با رویکرد نشانه شناسی به این دو پرسش پاسخ داده شود که چگونه شکاف های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی موجود در جوامع ایران و عراق، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 فعال شد و چگونه برداشت های حاصل از این شکاف ها جنگی طولانی و پر هزینه را به مدت 8 سال (67-1359) میان دو کشور رقم زد. فهم معنا شناسانه از نشانه جنگ بدون فهم تاریخی از خود جنگ و فرهنگ طرف های درگیر در جنگ امکان پذیر نیست. رویکرد نشانه شناسی رولان بارت فرانسوی به عنوان چارچوب نظری برای تجزیه و تحلیل جامعه شناسی این جنگ به مثابه نشانه برگزیده شد. بارت نشانه ها را بهترین داده ها برای تجزیه و تحلیل هر پدیده می داند. قدرت از نظر میشل فوکو شبکه ای از قدرت و مقاومت است که شبکه ای از این استراتژی های نیز می باشد. با ترکیب نظریه های بارت و فوکو نظریه جدیدی در عرصه جامعه شناسی جنگ در این پژوهش ارایه می شود. در این نظریه استراتژی قدرت در شبکه جنگ به سه سطح ملی (فرهنگی) نخبگانی (دولتمردان) و سطح رزمندگان تقسیم می شود.براساس نظریه نشانه شناسی، استرتژی نخبگانی به مثابه نشانه تا جایی توان مقاومت در عرصه نبرد ارد که در سطوح استراتژی ملی و استراتژی رزمندگان نشانه ای معنادار باشد. فهم ایرانی از جنگ برمبنای یک مسیولیت تاریخی استوار بود که بر عهده آن ها گذاشته شده بود. اسامی تیپ ها، لشکر ها، رمزها و عملیات ها نشانگر این مسیولیت مذهبی تارخی در رهایی انسان از ظلم بود. در جبهه عربی عراق، جنگ دفاع از نشانه عروبت تلقی می شود که از این جهت خوزستان مرکز ثقل انجام عملیات های نظامی صدام گردید. از انجا که پیام رهایی بخش ایران لامکانی بود و مرزو جغرافیا نمی شناخت و انجام عملیات در جنوب نیز به لحاظ نظامی غیر ممکن بود جبهه نگ به تریج از خوسستان به کردستان عراق در شمال غرب منتقل شد. اما این تغییر جبهبه در استراتژی عراق فاقد معنا بود زیرا باز پس گریری شبهه جزیره فاو مهم ترین استراتژی عربی صدام بود. در چنین شرایطی قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل که قبل از آن از سوی ایران به عنوان اقدامی در جهت تداوم حکومت ظالمانه صدام تفسیر می شد با توجه به کشتار دسته جمعی مردم حلبچه توسط صدام با بمباران شیمایی مبنای تفسیر جدیدی از نشانه خطرناک و غیر انسانی شدن جنگ قرار گرفت و پایان جنگ را برای طرفین رقم زد. به خصوص این که تهاجم نهایی و مجدد ارتش صدام برای تصرف شهر خرمشهر در تیر و مرداد ماه سال 1367 با حضور انبوه رزمندگان ایرانی در جبهه های جنگ ناکام ماند.
منابع مشابه
واکاوی جنگ عراق علیه ایران از منظر رهیافت جامعه شناسی تاریخی
هدف اصلی این نوشتار، بررسی و واکاوی جنگ عراق علیه ایران بر مبنای رهیافت جامعه شناسی تاریخی است. مفهوم جنگ به طور ویژه ای در روابط بین الملل و به ویژه در نظریه واقع گرایی کلاسیک و نوواقع گرایی بدون توجه به تأثیرات کارکردی آن، بر قوام و شکل گیری کشور مورد مطالعه واقع می شود. جامعه شناسی تاریخی به عنوان یک شاخه ترکیبی و حوزه میان رشته ای، نقطه تلاقی دو علم تاریخ و جامعه شناسی است که امروزه تحت عنو...
متن کاملتحلیل جامعه شناختی جنگ ایران و عراق در قالب نظریه پارسونز
این مقاله می کوشد تا جنگ عراق علیه ایران را در چارچوب خرده نظام هایپارسونز تحلیل کند. پرسش اصلی این است که این جنگ دارای چه کارکردهایمثبت و منفی اجتماعی بوده است؟ بررسی ها نشان می دهند که جنگ در ابتدا خرده نظام زیستی را دچار آسیب نمود، به طوری که این خرده نظام توانست کارکردهای خود را محقق سازد.آنگاه، نابسامانی های ایجاد شده به خرده نظام شخصیتی منتقل شد. جنگ باعث شد تا بیشتر اهداف برنامه اول توس...
متن کاملبررسی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از منظر جامعه شناختی
این مقاله به دنبال پرداختن به ابعاد جدیدی از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است. پرسش مقاله حاضر این است که چگونه می توان این جنگ را از منظر نظریه ساختار یابی گیدنز در جامعهشناسی مورد تحلیل قرار داد. برای این منظور در ابتدا به ارایه چارچوب نظری در قالب ساختار یابی آنتونی گیدنز پرداخته می شود. در ادامه، کارگزاری رژیم عراق در تعامل با ساختار داخلی و منطقه ای در آستانه جنگ تحمیلی و تعامل کارگزاری جمه...
متن کاملتحلیل جامعه شناختی جنگ ایران و عراق در قالب نظریه پارسونز
این مقاله می کوشد تا جنگ عراق علیه ایران را در چارچوب خرده نظام هایپارسونز تحلیل کند. پرسش اصلی این است که این جنگ دارای چه کارکردهایمثبت و منفی اجتماعی بوده است؟ بررسی ها نشان می دهند که جنگ در ابتدا خرده نظام زیستی را دچار آسیب نمود، به طوری که این خرده نظام توانست کارکردهای خود را محقق سازد.آنگاه، نابسامانی های ایجاد شده به خرده نظام شخصیتی منتقل شد. جنگ باعث شد تا بیشتر اهداف برنامه اول توس...
متن کاملانقلاب و جنگ ایران و عراق
تا قبل از انقلاب سال 1357 در ایران بیشتر انقلاب‌هایی که در کشورهای جهان سوم اتفاق می‌افتاد، متأثر از انقلاب کمونیستی روسیه 1917 بود؛ اما انقلاب ایران برخلاف انقلاب‌های قبل و بعد از انقلاب کمونیستی روسیه، به نام «اسلام» و با شعار «جدایی ناپذیری دین از سیاست» به وقوع پیوست، و همانند اکثر انقلاب‌های بزرگ جهان، انقلاب ایران نیز پس از پیروزی درگیر جنگ خارجی شد. لذا در این مقاله در پی پاسخ به این...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران - دانشکده حقوق و علوم سیاسی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023