تحلیل بر دوران خلافت هشام بن عبدالملک

ابوالولید هشام بن عبدالملک بن مروان حکم دهمین خلیفه اموی و هفتمین خلیفه مروانی در سال 105 ه. ق در سن 34 سالگی به خلافت رسید از نظر ظاهری هشام نیکو روی بود و پوستی سفید مایل به زردی داشت او چهار شانه،درشتخوی،سخت سر و خوش اندام بود و ریش خود را رنگ سیاه می کرد و از نظر رفتار مردی بسیار بخیل و در عین حال دارای حلم و عفت و سیره ای پسندیده بود. از جمله وقایع مشهور دوران خلافت او شهید شدن زیدبن علی بن حسین(ع) در کوفه بوسیله یوسف بن عمرثقفی حاکم عراق و پراکنده شدن داعیان و مبلغان بنی عباس در سرزمین های شرق اسلام و آغاز جنبش های شیعیان بود که به طور پنهانی فعالیت می کردند و در جهت اضمحلال دولت بنی امیه می کوشیدند.در عهد هشام مسلمانان قسمتی از قفقاز و ترکستان و جنوب فرانسه و سوئیس را فتح کردند و دولت اسلام را به حد اعلای خود رسانیدند لیکن در فرانسه شکست سختی را متحمل شدند که به دنبال آن سرزمین تازه ای به تصرف ایشان درنیامد. هشام در دوران خلافت خویش فرصتی یافت که در کنار فعالیت های سیاسی دست به اصلاحاتی بزند چون کوشا و صرفه جو بود با گماردن ماموران لایق بر ولایات در آمد مملکت را افزایش داد و از حیث رونق اقتصادی و ایجاد انضباط دیوانی کوششهای فراوانی کرد او علاقه ی زیادی به ساختن عمارت و بنا و آبادانی اراضی و تقویت مرزها داشت.سرانجام براثر بیماری دیفتری در ششم ربیع الاخر 125ه - ق در رصافه درگذشت.