فعالیت آنتی‏ اکسیدانی و اثر اسانس زنیان بر بیان آنزیم نیتریک اکسید سنتاز در ماکروفاژ موشی

زنیان با نام علمی carum copticum گیاهی از خانواده‏ی چتریان می باشد که دارای خواص درمانی متفاوتی از جمله خواص ضد درد، ضد نفخ، ضد اسپاسم، ضد سرفه، خلط‏آور و ضد فشارخون بالا است. علاوه بر این، این گیاه در صنایع دارویی و غذایی کاربردهای گسترده ای دارد. مهم ترین بخش از گیاه که دارای خواص دارویی می باشد اسانس میوه‏ی آن است. آنالیز گاز کروماتوگرافی- طیف سنجی جرمی اسانس میوه‏ی زنیان نشان داد که اسانس عمدتا از منوترپن‏های تیمول (25/40 درصد)، گاما- ترپینن (7/38 درصد) و پارا- سیمن (8/15 درصد) تشکیل شده است. این اسانس دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی است و باکتری‏ها و قارچ‏های bacillus subtilis، staphylococcus aureus،escherichia coli ،salmonella typhi ،candida albicans وaspergillus niger را به ترتیب در غلظت‏های 2±5، 3±14، 7±65، 8±78، 2/2±8/8 و 3/1±6/5 میکروگرم بر میلی‏لیتر تا 90 درصد مهار می‏کند. همچنین، اسانس زنیان دارای خواص آنتی‏اکسیدانی برون‏تنی است و در غلظت‏های 40-60 میکروگرم بر میلی‏لیتر، رادیکال‏های فعال اکسیژن، پراکسید هیدروژن، رادیکال‏های فعال نیتروژن و مالون‏دی‏آلدهید را 50 درصد مهار می‏کند و می‏تواند از پراکسیداسیون لیپید‏ها جلوگیری کند. مطالعات آنتی‏اکسیدانی درون‏تنی نشان داد که اسانس زنیان قادر نیست تولید نیتریک اکسید را مهار کند و این اسانس اثر مهاری بر بیان ژن نیتریک اکسید سنتاز را در ماکروفاژهای موشی القاشده با لیپوپلی‏ساکارید را ندارد. بنابراین، از این اسانس به دلیل قابلیت خوبی که در مبارزه با میکروب‏ها و اکسیدان‏ها دارد، می‏توان به عنوان یک نگهدارنده‏ی طبیعی مواد غذایی استفاده کرد.