مطالعه ناهمسانگردی لرزه ای در شمال غرب ایران

در چند دهه ی اخیر تعیین ناهمسانگردی برای زلزله شناسان و زمین شناسان مورد اهمیت و توجه واقع شده است. اطلاع از ناهمسانگردی گوشته به تهیه ی نقشه ا ی از جریانات گوشته کمک می کند. در این مطالعه برای تعیین ناهمسانگردی گوشته ی بالایی در منطقه ی شمال غرب ایران، با استفاده از دو روش مرسوم حداقل انرژی و بیشترین همبستگی، به بررسی پدیده ی اشتقاق امواج برشی بر روی فازهای لرزه ای sks و skks پرداختیم. برای این منظور از شکل موج های مربوط به 715 زلزله ی دورلرز با بزرگای بالای 5/5 که از سال 2008 تا 2012 در فاصله ی رومرکزی 90 تا 130 درجه ای از هر ایستگاه رخ داده اند، استفاده نمودیم. این شکل موج ها توسط 23 ایستگاه شبکه ی موقت لرزه نگاری دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه ی زنجان در شمال غرب ایران ثبت شده اند. ناهمسانگردی مشاهده شده در شمال غرب ایران با استفاده از روش بیشترین همبستگی با میانگین زمان تأخیر 0.040± 1.2 ثانیه و آزیموت 4±25.74 درجه و با استفاده از روش حداقل انرژی با میانگین زمان تأخیر 0.050± 1.3 ثانیه و آزیموت 5 ± 21.49 درجه به دست آمد. در هر دو روش میانگین پارامترهای ناهمسانگردی به دست آمده نزدیک به هم بوده و به جز در برخی ایستگاه ها در هر دو روش محور قطبش سریع در راستای شمال شرق- جنوب غربی است. به علاوه ما برای 5 ایستگاه شبکه insn که در شمال غرب ایران و در ناحیه ی البرز قرار دارند، این اندازه گیری ها را انجام دادیم. نتایج به دست آمده برای ناهمسانگردی را با دو مطالعه ی دیگر مورد مقایسه قرار دادیم و شباهت ها و تفاوت هایی میان نتایج ما و آن دو مطالعه مشاهده کردیم. ناهمسانگردی مشاهده شده با دگرشکلی های پوسته ای در منطقه سازگاری کمی دارد. با توجه به نازک بودن لیتوسفر در منطقه و همخوانی قابل توجه ناهمسانگردی مشاهده شده با بردارهای سرعت ورق های لیتوسفر در سیستم مرجع بدون چرخش، ما منشأ ناهمسانگردی مشاهده شده را به جریان آستنوسفر نسبت می-دهیم.