جایگاه واقعه عاشورا در فقه امامیه

یکی از ابعاد جریان عاشورا که کمتر به آن پرداخته شده است، بررسی این واقعه ی عظیم به عنوان بخشی از سیره ی عملی امام حسین? است. می دانیم که سیره ی معصوم? حجّت شرعی و یکی از منابع مهمّ استنباط احکام فقهی است، لکن تنها تعداد معدودی از فقها به قیام امام حسین? متعرّض شده و آن را مورد بحث و احیاناً استناد فقهی قرار داده اند. نوشتار حاضر درصدد تبیین و تحلیلریشه ها و عوامل عدم استناد فقها به جریان عاشوراست. یکی از دلایل این عدم استناد، که توسّط برخی مطرح شده، ادّعای «عدم انطباق با موازین فقهی» است. در این راستا ابتدا مواردی که نسبت به قیام امام? مورد اشکال فقهی قرار گرفته، مطرح شده و سپس با ادلّه ی فقهی ثابت شده که این عدم انطباق، در مورد قیام امام?وارد نیست. در ادامه، «تکلیف شخصی بودن»، به عنوان دلیل دیگری بر عدم استناد مطرح شده و مورد تحلیل فقهی قرار گرفته و این دلیل نیز رد شده است. در پایان پس از ردّ دلایل عدم استناد، فقه عاشورایی امام خمینی? به عنوان نمونه ی بارزی از امکان استناد فقهی به این واقعه ی عظیم و الگوپذیری از آن در فقه سیاسی خویش، به ویژه در خلق انقلاب اسلامی ایران، مورد بحث قرار گرفته و امکان استناد فقهی به واقعه ی عاشورا اثبات شده است.