تحلیل محتوای کتاب های آموزش هنر دوره راهنمایی از دیدگاه الگوی خلاقیت گیلفورد

چکیده: هدف از این پژوهش، بررسی محتوای کتاب های درسی آموزش هنر دوره راهنمایی بر اساس عوامل خلاقیت است که به روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل کتاب های آموزش هنر دورهی راهنمایی در سال تحصیلی 90-1389 میباشد. حجم نمونه به روش نمونه گیری هدفمند، برابر با حجم جامعه انتخاب گردید. برای مطالعه این پژوهش از فرم تحلیل محتوای محقق ساخته الگوی خلاقیت گیلفورد استفاده شد. روایی این ابزار توسط صاحب نظران و متخصصان تعلیم و تربیت مورد تایید قرار گرفت؛ و پایایی آن با استفاده از فرمول پایایی هولستی 92/0 بدست آمد. برای تحلیل محتوای کتاب درسی آموزش هنر دوره راهنمایی از یک طرح کد گذاری استفاده گردید و داده ها به کمک آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین) و روش های تحلیلی (تحلیل و تفسیر فراوانی و درصدها) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که از میان مولفه های خلاقیت گیلفورد محتوای هر سه کتاب بیشترین سهم را به تفکر همگرا (میانگین 57.5 درصد) و کمترین سهم را به تفکر ارزشیاب (میانگین 5.51 درصد) داده است. تفکر واگرا درصد نسبتاً خوبی (میانگین 34.67 درصد) را در محتوای کتاب ها دارد و حافظه شناختی بیشتر در متون هر سه کتاب مورد توجه قرار گرفته (میانگین 19.24 درصد) و در تصاویر و فعالیت ها کمتر (میانگین 6.24 درصد) لحاظ شده است؛ لذا می توان نتیجه گرفت که کتاب های هنر هر سه پایه نسبت به کتب دیگری که توسط محققین دیگر مورد تحلیل قرار گرفته است از واگرایی بیشتری برخوردار بوده است ولی با توجه به اینکه تفکر ارزشیاب نیز جز مولفه های مهم در خلاقیت محسوب می شود و به میزان خیلی کم در هر سه کتاب به آن پرداخته شده است می توان گفت شکافی اساسی بین برنامه درسی هنر و خلاقیت وجود دارد که باید بازنگری شود. کلید واژهها: خلاقیت، هنر و خلاقیت، کتاب درسی هنر، کتاب هنر راهنمایی، الگوی خلاقیت گیلفورد