تحلیل شاخص های آسیب پذیری بافت های شهری در برابر بلایای طبیعی (زلزله). با استفاده از مدل (anp). (منطقه مورد مطالعه: منطقه 2 شهرداری تهران).

علیرغم توسعه سیستم های اجتماعی-اقتصادی و شهرنشینی، انسان ها بطور فزاینده از اثرات زیانبار بلایای طبیعی رنج می برند. زلزله یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی بوده است که به سبب خرابی ساختمان ها و زیر ساخت های شهری، خسارات فراوانی را به اموال و دارایی ها، در نواحی شهری و پیرامون آن وارد می آورد. در واقع زلزله به عنوان یک پدیده ی طبیعی به خودی خود نتایج نامطلوبی در پی ندارد، آنچه از آن یک فاجعه می سازد، عدم پیشگیری از تاثیرات و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن است. از این رو شناسایی عوامل تاثیر گذار بر افزایش آسیب ناشی از این پدیده در شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا هدف از این پژوهش شناسایی و تحلیل میزان اهمیت شاخص های تاثیر گذار در آسیب پذیری بافت شهری و همچنین ارائه پهنه های آسیب پذیر در منطقه دو شهرداری تهران می باشد. در همین راستا روش پژوهش در دو بخش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است. در بخش توصیفی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای- اسنادی معیارهای متناسب با هدف تحقیق انتخاب و سپس داده های توصیفی جمع آوری گردیده، شاخص ها در سه بخش کالبدی، اجتماعی و محیطی در نظر گرفته شده است و برای هر یک از شاخصها معیارهایی در نظر گرفته شده است. در مجموع یازده معیار انتخاب گردید. در بخش تحلیلی مدلهایی که در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار است، مدل (anp) و عملگرfuzzy می باشند. پس از بدست آوردن وزن هر یک از معیارهای تعیین شده از طریق مدل (anp)، که پرسشنامه ها به صورت تصادفی به 30 نفر از اساتید و صاحب نظران در رشته های مختلف مرتبط ارسال گردید، از تکنیک fuzzy برای تلفیق لایه های مورد نظر، استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه ای نشان می دهد که، معیارهای تراکم جمعیتی با ضریب 49872/0، شبکه راه شهری با ضریب 15359/0 و کاربری مسکونی با ضریب 11569/0 از شاخص های موثر و مهم در بحث آسیب پذیری بافت شهری می باشند. همچنین با کمی تأمل در نقشه وضع موجود می توان دریافت که، اکثریت بافت شهری منطقه دو دارای حد متوسطی از آسیب پذیری می باشند که در این میان، نیمه شرقی، جنوبی و همچنین شمال غربی منطقه دو شهرداری تهران به دلیل وجود تراکم بالای مسکونی و جمعیتی از آسیب پذیری بالایی برخوردار بوده است. همچنین بخش های میانی منطقه به دلیل وجود فضاهای باز شهری و نبود کاربری بخصوصی دارای رنگ روشن بوده و از مطلوبیت بیشتری برخوردار می باشند.