بررسی پایگاه سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی وکلای ائمه (ع)

سازمان وکالت، سازمانی است که از عصر امام صادق(ع) تا پایان دوران غیبت صغرا به فعالیت می پرداخته است و ضروری ترین دلیل تشکیل آن، پراکندگی شیعیان در مناطق مختلف و دشواری دسترسی آنان به ائمه(ع) بوده است. این سازمان، به عنوان شبکه ای منسجم و مطمئن، شیعیان اقصی نقاط عالم اسلام را از خراسان گرفته تا شمال آفریقا، به رهبران سازمان وکالت که همان امامان معصوم(ع) بودند، مرتبط می ساخت و اهدافی چون: جمع آوری وجوهات شرعی، نذورات، هدایا، مکتوبات شیعیان اعم از سوالات فقهی و درخواستها، رفع شبهات، آماده سازی شیعیان جهت ورود به عصر غیبت و پذیرش غایب بودن امام(ع) از انظار، مبارزه با مدعیان دروغین بابیت و مهدویت را دنبال می کرده است. در طول حیات 200 ساله خود از وجود وکلایی توانمند بهره جسته است که دارای ویژگیهای خاصی بوده اند که می توان به این موارد اشاره نمود: اکثر قریب به اتفاق این وکلا، محضر دو یا چند تن از ائمه(ع) را درک کرده و افتخار مصاحبت و مجالست با ایشان را پیدا کرده بودند، عمدتاً متعلق به خاندانهای اصیل و معتبر شیعی بوده اند و گاه، تعدادی ازمردان یک خاندان، عهده دارمنصب وکالت بوده اند، این وکلا از توانمندیهای لازم جهت ایفای وظایف وکالتی برخوردار بوده، اکثراً در عصرخود، از فقها و محدثین بزرگ شیعه محسوب می شده اند که نه تنها از محضر علما و فقهای بزرگ بهره برده و دارای تألیفات بسیاری در زمینه های فقهی و جز آن بودند بلکه شاگردان بسیاری را که خود، بعدها تبدیل به فقهای برجسته ای شدند، در دامان خود پرورش دادند، همچنین تعداد زیادی از این وکلا واسطه توقیعات ائمه(ع) خصوصاً در عصر غیبت صغرا بودند که وظیفه ابلاغ این توقیعات را به جامعه شیعیان بر عهده داشتند و این امر، بخوبی دلالت بر امانتداری آنان در رساندن اوامر ائمه(ع) به جامعه شیعیان دارد، آنان مرجع حل و فصل اختلافات شیعیان در زمینه های مختلف بوده اند که حاکی از صلاحیت داوری و قضاوت آنان است، این وکلا در شرایط منحصر بفرد امامین عسکریین(ع) و شرایط بسیار خاص عصر امام دوازدهم(ع) با مراعات بسیار بالای اصل تقیه، زیرکانه و محتاطانه عمل می کرده اند، به طوری که سالها در قالب مشاغل متعارفی چون روغن فروشی، به نوعی رهبری سازمان را نیز بر عهده داشته اند و همزمان، تلاش وافری جهت اثبات وجود امام دوازدهم(ع) و توجیه غیبت ایشان داشته اند. از بین این وکلا، برخی موفق به رویت امام دوازدهم(ع) و وقوف بر کرامات آن حضرت(ع) شدند. وظیفه خطیر سازمان وکالت در عصر غیبت صغرا عمدتاً بر دوش نواب چهار گانه آن حضرت قرار داشت که منهای مقام بابیت و سفارت آن حضرت(ع) از عهده وظایف وکالتی نیز به بهترین شکل ممکن برآمدند و جامعه شیعیان را در شرایطی که امام دوازدهم(ع) از انظارعموم، غایب بود،?هدایت و رهبری کردند. اکنون به صراحت می توان ادعا نمود که وکلای ائمه(ع) از پایگاه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممتازی برخوردار بوده اند.