مکان یابی ایستگاه های دوچرخه با استفاده از برنامه ریزی ریاضی و تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره در شهر اصفهان

حمل و نقل، پارامتری مهم و تعیین کننده در تمامی جنبه های حیات شهری است. علاوه بر این، برای رسیدن به یک شبکه حمل و نقل پایدار، حالت های جایگزین حمل و نقل باید قابل دسترسی باشد. از سوی دیگر با افزایش آلودگی هوا به علت تردد بیش از حد وسائل نقلیه موتوری، ترافیک سنگین در خیابان های شهر و کاهش فعالیت های فیزیکی شهروندان و به خطر افتادن سلامت مردم، باید به دنبال جایگزین هایی برای اتومبیل ها بود که یکی از این جایگزین ها دوچرخه می باشد که با استفاده از آن، می توان سنگینی ترافیک شهری و آلودگی هوا را کاهش داد و نیز سطح سلامت مردم را بهبود بخشید. پراکندگی مطلوب ایستگاه های دوچرخه و دسترسی راحت به آن ها می تواند باعث افزایش استفاده از این وسیله نقلیه شود؛ لذا هدف این پژوهش مکان یابی ایستگاه های دوچرخه با استفاده از برنامه ریزی ریاضی و تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره می باشد. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش تحقیق توصیفی– پیمایشی می باشد و در شش مرحله انجام می گیرد. در مرحله اول وضعیت کنونی ایستگاه های دوچرخه در سطح شهر مورد بررسی قرار گرفته است. در مرحله دوم اهداف و معیارهای مناسب برای مکان یابی ایستگاه های دوچرخه بدست آمده اند. در مرحله سوم درخت سلسله مراتبی برای معیارها و زیر معیارها ترسیم شده است و پرسشنامه تدوین شده ای به منظور مقایسه زوجی بین معیارها و زیر معیارها به مسئولین شهرداری داده شده است. در مرحله چهارم مکان های پیشنهادی برای احداث ایستگاه های جدید دوچرخه از طریق مصاحبه با مسئولین شهرداری بدست آمده است. در مرحله پنجم با استفاده از نرم افزار expert choice اوزان هر یک از معیارها و زیر معیارها بدست آمده است. برای به دست آوردن اوزان گزینه ها از روش saw استفاده شده است. در مرحله ششم مدل تلفیقی برای تعیین مکان های نهایی جهت احداث ایستگاه دوچرخه تدوین شده و سپس با استفاده از نرم افزار lingo راه حل نهایی بدست آمده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که عوامل عرضه و تقاضا اثر مهمی در مکان یابی ایستگاه های دوچرخه دارند به نحوی که از چهار معیار اصلی دو مورد مرتبط با عرضه و تقاضا می باشند که عبارتند از "نوع کاربری" و "تقاضا". همچنین شبکه حمل و نقل عمومی نیز در مکان یابی این ایستگاه ها موثر می باشد که این مورد تحت عنوان "شبکه حمل و نقل عمومی و معابر" و زیر معیارهای آن نشان داده شده است. از دیگر نتایج این پژوهش این است که از میان اهداف مختلفی که در مکان یابی تسهیلات می توان در نظر گرفت "حداکثر کردن جذابیت ایستگاه ها" و "حداقل کردن هزینه احداث این ایستگاه ها" به عنوان اهداف اصلی در نظر گرفته شده است که یکی از دلایل آن می تواند این باشد که شهرداری یک نهاد خدماتی بوده و ارائه تسهیلات مناسب و حداقل کردن هزینه ها مهم تر از دیگر مسائل مانند به دست آوردن درآمد و ... می باشد