بررسی پروفایل پروتئینی و فعالیت آنزیم های کیتیناز و گلوکاناز در جدایه های جهش یافته قارچ trichoderma .harzianum با استفاده از اشعه گاما به منظور افزایش کنترل بیولوژیک قارچ rhizoctonia solani

قارچ تریکودرما به عنوان یک عامل کنترل بیولوژیک موفق قادرند دامنه وسیعی از قارچ های پاتوژن گیاهی از جمله قارچ rhizoctonia solani (مهمترین عامل خسارت زا بر روی سبزی وصیفی) را کنترل نمایند. بالاترین میزان تولید آنزیم های تجزیه کننده دیواره (کیتیناز و گلوکاناز) که در فرآیند مایکوپارازیتسم قارچهای بیمارگر گیاهی موثرند در بین میکروارگانیسم ها به جنس تریکودرما تعلق دارد، لذا پتانسیل بیوکنترلی جدایه هایی که توانایی تولید این آنزیم ها در آنها بیشتر است بالاتر خواهد بود. کاربرد روش های مهندسی ژنتیک و ایجاد موتاسیون مستقیم در ژنوم trichoderma harzianum وtrichoderma viride (تولاس،1865) به منظور افزایش پتانسیل آنتاگونیستی این قارچ ازطریق افزایش فعالیت کیتینازها و گلوکانازها دارای مزیت هایی می باشد. در این مطالعه القای جهش در دو گونه t.harzianum وt. viride با دز 250 گری اشعه گاما در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته ای کرج مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین ده جدایه جهش یافته منتخب t. harzianum تنها در دو جدایه میزان تولید آنزیم کیتیناز در مقایسه با شاهد (وحشی) کاهش نشان داد(جهش منفی) و 80% جهش ها تاثیر مثبت داشتند. در گونه t. viride در 81/81% جدایه ها ایجاد جهش در اثر پرتوتابی با اشعه گاما منجر به افزایش فعالیت کیتینازی آنها شده است و در 09/9% جدایه ها تفاوت معنی داری در قدرت تولید آنزیم مشاهده نشده است و تنها در 19/18% جمعیت موتانت حاصل فعالیت کیتینازی کاهش یافته که جهش نامطلوب به شمار می رود. ارزیابی فعالیت آنزیم گلوکاناز نشان داد که در جدایه های جهش یافته گونه t. harzianum چهار جدایه به میزان 40% دارای جهش مثبت بوده و شش جدایه به میزان 60% دارای جهش منفی بوده است و در جدایه های جهش یافته t. viride نه جدایه به میزان 81/81% دارای جهش مثبت و دو جدایه به میزان 19/18 دارای جهش منفی بوده اند. آزمون های کشت متقابل نشان دادند که هفت جدایه از گونه t. harzianum و ده جدایه از گونهt. viride از نظر آماری توانایی کنترل بیشتری در مقابل. solani. r نسبت به جدایه وحشی داشتنه اند. افزایش تولید آنزیمهای تجزیه کننده دیواره سلولی از طریق القای موتاسیون با اشعه گاما می تواند منجر به افزایش پتانسیل آنتاگونیستی در اکثر جدایه ها شود و این موضوع تئوری مطالعه پروفایل پروتئینی این جدایه های جهش یافته را تقویت نموده است. با افزایش قدرت آنتاگونیستی علیه r. solani سایر جدایه های جهش یافته که میزان بالاتری از تولید آنزیم را نشان نداده اند احتمالا واجد جهش هایی در سایر مکانیسم های بیوکنترلی می باشند.