گونه شناسی جنگ افزارهای عصر آهن 1 و 2 در ایران

عصر آهن با وجود کوتاه بودن مدت زمانی، نسبت به دوره های قبل از خود، دوره پیشرفت سریع در تمام عرصه های اجتماعی، سیاسی و نظامی گری است. این برهه ی زمانی با ناآرامی های گسترده سیاسی، قدرت گیری دولت های متخاصمی چون آشور، تولید انبوه و متنوع ابزارآلات جنگی و در پی آن پیدایش جوامع به شدت طبقاتی،احترام به جنگاور و تدفین آن به همراه اسب و آلات جنگی در برخی از مناطق و... همراه می باشد عمده ترین دلیل سرعت پیشرفت در این دوره، شناخت و استفاده از آهن به عنوان فلز برتر است. جنگ افزارهای این دوره یکی از مهمترین ساخته های فلزگران بشمار می روند. این اشیا در اشکال متنوع و با جنس های مختلف ساخته شده اند. رواج استفاده از آهن در طول نیمه دوم هزاره دوم ق.م تغییرات عمده ای را در ساختار نظامی، اجتماعی و سیاسی جوامع عصر آهن به وجود آورد. این تحولات زمانی بیشتر نمایان شد که جوامع عصر آهن - به خصوص از نیمه اول هزاره اول ق.م- نیروی نظامی خود را با سلاح های ساخته شده از آهن تجهیز نمودند. بکار گیری آهن به عنوان فلز برتر سبب افزونی قدرت دول عصر آهن، بخصوص در میان رودان، نواحی غربی و شمال غربی فلات ایران شد و سلاح های ساخته شده در این عصر نسبت به دوره قبل از خود تنوع زیادی یافتند. رونق اقتصادی جوامع عصر آهن نیز بر متنوع نمودن جنگ افزارها چه به لحاظ شکل و چه به لحاظ جنس و تزیینات بی تاثیر نبود. برای سهولت در طبقه بندی، جنگ افزارها را به دو گونه عمده تدافعی و تهاجمی تقسیم بندی نموده ایم. در این میان گونه هایی از جنگ افزارها وجود دارند که به لحاظ جنس و نقوش حک شده بر روی آن ها قابل توجه هستند. برخی از این جنگ افزارها کارایی چندانی در جنگ نداشته و ما از آن ها تحت عنوان سلاح های تشریفاتی نام می بریم. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که در عصر آهن تولید انبوه جنگ افزارها حاکی از روند رو به رشد تنش های فرا منطقه ای و تسلط نظامی گری برخی از دول متخاصم نوپا در این برهه از زمان است. گونه شناسی جنگ افزارها نیز نشان می دهد که در این دوره پیشرفت های قابل توجهی در ساخت آن ها نسبت به دوره قبل (مفرغ) صورت گرفته و رزم افزارها از تنوع قابل توجهی برخوردار هستند. بر روی برخی از جنگ افزارها نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی و هندسی مختلفی وجود دارد که مطالعه نمادشناسی، این نقوش، ما را به گوشه ای از اعتقادات و باورهای مردمان این عصر رهنمون می سازد.