بررسی تاثیر برنامه لمس درمانی برمیزان تهوع و استفراغ زنان مبتلا به سرطان سینه تحت شیمی درمانی

مقدمه: تهوع و استفراغ شایع ترین، بدترین و پردردسر ترین عوارض ناشی از شیمی درمانی است که توسط 70-80% بیماران تجربه می شود. کنترل و تخفیف این دو عارضه یکی از وظایف پرستاران انکولوژی می باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه لمس درمانی بر میزان تهوع و استفراغ زنان مبتلا به سرطان سینه تحت شیمی درمانی انجام گرفت. مواد و روشها: این پژوهش یک کارآزمایی بالینی در سال 1391-92، یک سو کور، مشتمل بر 3 گروه کنترل، پلاسبو و آزمون با حجم نمونه 108 نفر(36 نفر در هر گروه) می باشد. مداخله مورد نظر به کارگیری برنامه لمس درمانی بر روی زنان مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی درمانی با رژیم دارویی یکسان جهت تخفیف علایم تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش فرم بررسی اطلاعات دموگرافیک مقیاس دیداری شدت تهوع و استفراغ و چک لیست ثبت مدت زمان و تعداد دفعات بروز تهوع در 4 نوبت صبح، ظهر، عصر و شب در دو فاز شرطی و حاد بود. روایی و پایایی ابزارها تائید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 16 و با استفاده از آزمون های آنوا و کراس کالوالیس و آزمون علامت بررسی و تحلیل گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که برنامه لمس درمانی موجب کاهش معنادار مدت زمان تهوع در گروه آزمون نسبت به دو گروه کنترل و پلاسبو گردید(p<0/0001). دفعات بروز تهوع نیز در گروه آزمون و هم در گروه پلاسبو تحت تاثیر تلقین کم شد. شروع زمان بروز تهوع بعد از اتمام داروی شیمی درمانی در گروه آزمون نسبت به گروه های پلاسبو و کنترل به تاخیر افتاد. شدت تهوع نیز در گروه آزمون طی 24 ساعت بعد نسبت به دو گروه دیگر به شکل معناداری کاهش پیدا کرد(p<0/0001) این در حالیست که شدت استفراغ در گروه آزمون و پلاسبو به شکل معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش پیدا نکرد(p>0/05) اما در مورد تهوع و استفراغ شرطی این برنامه موثر نبود(p>0/05). نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که برنامه لمس درمانی بر مدت زمان، دفعات و شدت تهوع حاد تاثیر مثبت دارد و بر شدت استفراغ فاز شرطی و حاد و شدت تهوع شرطی بیماران تحت شیمی درمانی مبتلا به سرطان پستان موثر نبود. بنابراین آموزش و اجرای آن توسط پرستاران بالینی به عنوان یک مداخله مستقل پرستاری پیشنهاد می شود.