طراحی مرکز گفتگوی مذاهب اسلامی با رویکرد طبیعت گرایی

مقدمه اختلافات دینی و مذهبی همواره یکی از ریشه دارترین اختلافات میان جوامع مختلف بوده است. روشن است که تعامل و هم اندیشی ادیان و مذاهب و کنار گذاشتن تعصبات مذهبی تنها راه رسیدن به صلح جهانی پایدار است.برای رسیدن به این مهم لازم است بستری مناسب جهت تعامل و گفتگو فراهم شود،چرا که تمامی ادیان و مذاهب در نهایت یک هدف را پیگیری می کنند. واضح است که مذاهب اسلامی اشتراک نظراتی دارند و در نهایت به یک هدف واحد می رسند که با یافتن این اشتراکات و تاکید بر آنها می توان به برقراری تعامل و اتحاد میان مذاهب کمک کرد. طبیعت به عنوان زمینه ای مناسب جهت یافتن اشتراکات و نحوه ی نگرش به آن می تواند نقش بسزایی در ایجاد تعامل مثبت و سازنده میان مذاهب داشته باشد،همچنین طبیعت در بسیاری موارد منبع الهامی در خلق معماری بوده است که در این طرح نیز وحدت و هم زیستی در طبیعت می تواند مورد استفاده قرار گیرد. چنانکه از عنوان پروژه بر می آید، ایده ی اصلی شکل گیری این مجموعه گردهمایی فرق مسلمان با آرا و عقاید مختلف، (اعم از سران مذاهب و عوام جامعه) در محیطی حاصل از هنر و طبیعت است؛ در این طرح سعی بر آفرینش فضایی است برای اندیشه، گفتگو و آشنایی با آرای مذاهب دیگر. از این رو طبیعت به عنوان مظهر آفرینش و آرامش بخش روح انسان، رویکرد اصلی طرح است و در کنار آن علاوه بر هنر معماری که خالق اندیشه و رفتار است از دیگر مظاهر هنر، چون هنرهای تجسمی در ایجاد فضایی در خور تعاملات دوستانه استفاده شده است. بدون شک حاصل گفتگویی دوستانه و به دور از قضاوت و سوء تفاهم ها که بر خاسته از دل و احساس و خالی از پیش داوری ها و استدلالات خشک و قطعی منطق باشد هدف گفتگو که اتحاد جهانی است را برآورده می سازد. هر چند در این مجموعه فضایی به گفتگوهای رسمی نیز اختصاص داده شده است، اما از نظر نگارنده عدم توفیق در ایجاد صلح و دوستی میان مذاهب با توجه به وجود چنین مکان هایی در مراکزی مشابه نشانگر عدم سودمندی این گونه فضاها و نتیجه حاصل از آنها است. چنانکه در مراکز اسلامی لندن و نیویورک به طور متوالی جلساتی در زمینه مسایل مربوط به اسلام برگزار می شود که شامل بیان نظرات از پیش نوشته سخنران است و باقی حضار مخاطبانی منفعل هستند بدین ترتیب کمبود مکانی جهت گفتگو و تبادل نظر احساس می شود. در این طرح ایده اصلی، تعاملات اتفاقی در فضاهای غیر رسمی است که در سراسر طرح جاری است و به عنوان مبنا و پایه شکل گیری طرح به کار رفته است. به طور کلی ایجاد مرکزی جهت تعامل مذاهب اسلامی می تواند نقشی موثر در راستای کاهش اختلافات مذهبی ایفا کند و به افزایش اتحاد و یکپارچگی مذهبی در کشور و حتی در میان کشورهای منطقه ایجاد کند. پروژه حاضر که از این پس با نام مرکز گفتگوی مذاهب اسلامی با رویکرد طبیعت گرایی خوانده می شود در برگیرنده ی مجموعه ای از عملکرد ها و فعالیت های مستقل می باشد که درون چارچوبی مشخص نظیر سازمان ملل متحد قرار دارند، از این رو در بعد عملکردی با چند مفهوم خاص روبرو هستیم؛ نخست ماهیت فرا ملیتی و فارغ از مرزبندی های قومی، جغرافیایی، نژادی که ابعاد جهانی به آن می بخشد. دوم وظیفه ساختمان به عنوان نماینده کشورهای اسلامی است که وظیفه هماهنگی مجموعه کشورهای اسلامی را بر عهده دارد. ایران به عنوان یکی از اعضا سازمان ملل متحد و نیز به دلیل همکاری همه جانبه با سازمان ملل متحد و همچنین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی که در خاورمیانه دارد، به عنوان پایگاهی مناسب برای این منظور می تواند مورد استفاده بهینه قرار بگیرد. جامعه ی ایران از جوامعی است که همواره تحمل پذیری دینی بالایی داشته است و ادیان مختلف توانسته اند در کنار یکدیگر به خوبی زندگی کنند. و در مقایسه با دیگر کشورهای مسلمان نشین می توان از ایران به عنوان کشوری با کمترین اختلافات مذهبی یاد کرد. با توجه به موضوع پروژه حاضر پیرامون مرکز گفتگوی مذاهب اسلامی در این تحقیق سعی شده است تا پس از شناخت مفاهیم، ضرورت و تاریخچه گفتگو و همچنین اشاره به موضوعات و اهداف گفتگو ، به نقش و اهمیت آن در جهان و تاثیرات شگرفی که این مقوله بر زندگی انسان می گذارد اشاره شود و در ادامه با ذکر مختصری پیرامون فرصت ها و چالش ها در جهان اسلام، به بررسی جایگاه این مقوله در کشورهای اسلامی پرداخته می شود. همچنین در این رساله در جهت طراحی مطلوب تر ، به بررسی و شناخت نمونه های مشابه در داخل و خارج از ایران پرداخته می شود و با بهره گیری از نکات اساسی و کلیدی این نمونه ها و مکان یابی و شناخت عرصه طرح و با نتیجه گیری از ایده های اولیه و شکل گیری فرم به تکمیل اجزای طراحی پرداخته می شود. در خصوص پیشینه موضوع هر چند می توان قدمت زیادی برای امر گفتگو و یا حتی عمری حدودا 300 ساله برای برگزاری کنفرانس های بین المللی قائل شد، اما در هر حال برای این موضوع خاص، یعنی تعاملات اتفاقی با موضوع اسلام و مذاهب اسلامی به هیچ نمونه معماری نمی توان اشاره نمود. رساله پیش رو در هفت فصل به طرح موضوع، توضیح و بسط مفهوم گفتگو، و همچنین به مساله اختلافات و اشتراکات مذاهب اسلامی پرداخته می شود؛ در دو فصل نهایی نیز اطلاعات مربوط به طرح و بستر آن ارایه می گردد.