بررسی اثر اسید جاسمونیک و کومارین بر روی برخی از صفات غده چه (مینی تیوبر) تولیدی ارقام سیب زمینی رایج منطقه اردبیل

چکیده: امروزه حل مشکل بحران غذایی با توجه به رشد روز افزون جمعیت دنیا به یک مسئله مهم جهانی تبدیل شده است. سیب زمینی از جمله محصولات کشاورزی است که در تغدیه بشر نقش مهمی را ایفا می کند. بر این اساس با توجه به اینکه می توان از مینی تیوبرهای سیب زمینی بذور مناسب و با کیفیتی برای کاشت تولید کرد و همچنین با توجه به اینکه استان اردبیل یکی از قطب های مهم کاشت سیب زمینی است به منظور بررسی چگونگی بهبود صفات فیزیولوژیکی، ریخت شناسی، فنولوژیکی، زراعی، کیفی و دیگر خصوصیات مینی تیوبرهای سیب زمینی، آزمایشی در گلخانه بر اساس آزمایش فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملا" تصادفی انجام شد که در آن فاکتور رقم سیب زمینی شامل دو رقم آگریا و ساوالان، فاکتور اسید جاسمونیک شامل سه سطح (0، 1 و 2 میکرومول) و کومارین شامل چهار سطح (0، 5، 10 و 15 میلی گرم بر لیتر) بود. نتایج این تحقیق نشان داد که در اثر متقابل 3 جانبه ی رقم، اسید جاسمونیک و کومارین در صفت وزن کل تر غده چه ها در هر گلدان، تیمار اسید جاسمونیک 2 میکرومول و کومارین 15 میلی گرم بر لیتر در رقم ساوالان بیشترین میانگین را با اختلاف معنی داری از سایر تیمارها داشت و کمترین مقدار برای تیمار اسید جاسمونیک شاهد و کومارین 5 میلی گرم بر لیتر در رقم آگریا بود. در صفت میانگین قطر غده چه، تیمار اسید جاسمونیک 2 میکرومول و کومارین 15 میلی گرم بر لیتر در رقم ساوالان بیشترین میانگین را با اختلاف معنی داری از سایر تیمارها داشت و کمترین مقدار میانگین برای تیمار اسید جاسمونیک شاهد و کومارین شاهد در رقم آگریا بود. صفت تعداد استولون زایی در هر بوته بیشترین مقدار میانگین را برای تیمار اسید جاسمونیک 2 میکرومول و کومارین 15 میلی گرم بر لیتر در رقم ساوالان داشت و کمترین میانگین برای رقم آگریا تحت تیمارهای شاهد اسید جاسمونیک و کومارین بود. صفت حجم غده چه، تیمار اسید جاسمونیک 2 میکرومول و کومارین 15 میلی گرم بر لیتر در رقم ساوالان بیشترین میانگین را با اختلاف معنی داری از سایر تیمارها داشت و کمترین مقدار برای تمامی تیمارهای اسید جاسمونیک و کومارین شاهد در رقم آگریا بود. در اثر متاقبل دو جانبه اسید جاسمونیک و رقم برای صفت وزن خشک اندام هوایی در هر گلدان، رقم ساوالان تحت تیمار اسید جاسمونیک 2 میکرومول بیشترین مقدار میانگین و رقم آگریا تحت تیمار اسید جاسمونیک شاهد کمترین مقدار میانگین را با اختلاف معنی داری به خود اختصاص دادند. برای اثر متقابل دو جانبه رقم و کومارین برای صفت مذکور، رقم ساوالان تحت تیمار کومارین حالت شاهد بیشترین میانگین و رقم آگریا تحت تیمار کومارین 15 میلی گرم بر لیتر کمترین میانگین را داشتند و برای اثر متقابل دو جانبه کومارین و اسید جاسمونیک وزن خشک اندام هوایی در هر گلدان تحت تیمار کومارین حالت شاهد و اسید جاسمونیک 2 میکرومول بیشترین میانگین و تحت تیمار اسید جاسمونیک حالت شاهد و کومارین 15 میلی گرم بر لیتر کمترین میانگین را داشت. در اثر اصلی رقم، اسید جاسمونیک و کومارین، صفت تعداد غده چه های تر در هر گلدان در رقم ساوالان، تیمار 2 میکرومول اسید جاسمونیک و کومارین 15 میلی گرم بر لیتر بیشترین مقدار میانگین را دارا بود. اسید جاسمونیک در بهبود ویژگی های مختلف زراعی و اجزای عملکرد سیب زمینی به عنوان ماده مناسبی می تواند استفاده شود. کومارین بر روی اکثر صفات اندازه گیری شده ی کمی و کیفی زراعی اثر معنی داری داشت.