تدوین مدل تفکر استراتژیک براساس الگوی اسلامی- ایرانی (مطالعه موردی اداره کل آموزش و پرورش شهرستان های استان تهران)

امروزه سازمان ها به دلیل اینکه دیگر با محیط باثبات و یکنواخت گذشته مواجه نیستند با چالش های فراوانی در فرآیند تصمیم گیری خود مواجه هستند. در چنین شرایطی برخورداری از درک و فهم مناسب به منظور اتخاذ تصمیماتی معقول و صحیح تنها از طریق اتخاذ فرآیند تفکر استراتژیک ممکن است که این فرآیند نیز مانند سایر الگوها و فرآیندهای مدیریتی نشأت گرفته از فرهنگ و ساختار فکری جوامع غربی است و ممکن است با شرایط فرهنگی و ویژگی های خاص کشور ما هم خوانی کامل و کافی را نداشته باشد. بنابراین با توجه به این مطلب و تأکیدات ویژه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) مبنی بر بومی سازی مباحث علوم انسانی و مدیریتی، این تحقیق به دنبال تدوین مدل تفکر استراتژیک اسلامی- ایرانی با بررسی سه منظر ادبیات رایج در این حوزه، اسلام و ایران برآمد. با بررسی های صورت گرفته در هر منظر و مشورت با اساتید راهنما و مشاور و خبرگان آن حوزه، مولفه هایی از هر سه منظر استخراج گردید که در نهایت با حذف مولفه های مشابه و مولفه هایی که دیگر مولفه ها آن ها را پوشش می دادند و تأیید اساتید راهنما و مشاور و خبرگان، 13 مولفه خلاقیت، چشم اندازی برای آینده، تفکر سیستمی، آینده نگری، قدرت تحلیل، بصیرت، تمرکز بر هدف، تجربه پذیری، علم به زمان، یادگیری مستمر، ارتباطات موثر، قابلیت سازی و اندیشه مبتنی بر معنویت به عنوان مولفه های مدل تفکر استراتژیک اسلامی- ایرانی شناسایی و مدل نهایی تدوین شد. در ادامه با توجه به اهمیت و ماهیتی که سازمان آموزش و پرورش در کشور ما دارد، یکی از ادارات آن (اداره کل آموزش و پرورش شهرستان های استان تهران) به عنوان سازمان مورد مطالعه انتخاب گردید تا وضعیت تفکر موجود در کارکنان آن براساس مدل تفکر استراتژیک اسلامی- ایرانی مورد ارزیابی قرار گیرد و بدین منظور 19 فرضیه تعریف گردید. نتایج فرضیه ها حاکی از آن بود که تناسب مدل تفکر موجود در کارکنان آن اداره براساس کلیه مولفه های مدل تفکر استراتژیک اسلامی- ایرانی بالاتر از حد متوسط بود و در میان جنسیت، وضعیت تأهل، سن، سابقه کار و میزان تحصیلات، تنها براساس سن، در میان کارکنان تفاوت معناداری مشاهده گردید. همچنین میزان اهمیت مولفه ها نسبت به سطح عملکرد صورت گرفته براساس آن ها و شکاف بین این دو شاخص نیز در اداره کل مربوطه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مشاهده گردید که بیشترین شکاف در مولفه چشم اندازی برای آینده و کمترین آن در مولفه قدرت تحلیل وجود دارد.