طراحی مدلی برای قیمت گذاری بلوک های کنترلی سهام و تعیین صرف کنترل با استفاده از رویکرد فرآیند تحلیل شبکه ای فازی

یکی از مفاهیم کلیدی در ادبیات حاکمیت شرکتی، منافع خصوصی کنترل است. سهامداران کنترل کننده شرکت ها این انگیزه را دارند که از قدرت حق رای خود برای مصرف منابع شرکت یا از مزایای شرکت بهره ببرند که با سهامداران اقلیت مشترک نیست. این ها مزایای خصوصی کنترل هستند. صرف کنترل ارزشی است که خریدار بلوک سهام حاضراست برای دخالت در کنترل و اداره شرکت پرداخت کند و به صورت تفاوت قیمت خرید بلوک سهام و قیمت بازارسهام تعیین می شود. تحقیقات تجربی، عوامل مختلفی مانند خصوصیات شرکت هدف، خصوصیات خریدار، محیط قانونی کشور را موثر بر اندازه صرف پرداختی برای بلوک های سهام شناسایی کرده اند. ارزش کنترل دارایی های شرکت در ادبیات حاکمیت شرکتی، ادغام و تحصیل و مطالعات حسابداری از طریق ارزیابی ارزش بازار بلوک های سهام بحث شده است . دراین تحقیق با بررسی ادبیات تحقیق و نظرسنجی از خبرگان مالی و سرمایه گذاری عوامل تعیین کننده صرف کنترل شناسایی و سپس با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه فازی این عوامل رتبه بندی شده و مدلی برای قیمت گذاری بلوک های کنترلی سهام ارائه شده است . علاوه بر این، قیمت گذاری 64 بلوک سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران معامله شده بین سال های 1385 تا 1390 با اندازه حداقل 67/16 درصد بررسی شده است . این بلوک ها با قیمت بیشتری نسبت به قیمت بازار سهام معامله شده اند. با استفاده از اطلاعات این بلوک های سهام و رگرسیون چند متغیره عوامل موثر بر صرف کنترل شناسایی شده است. نتایج رگرسیون نشان می دهد که با 95 درصد اطمینان اندازه شرکت، سهامدار قبلی بودن خریدارو سودآوری و عملکرد قبلی شرکت با صرف کنترل رابطه معنادار دارد. قیمت بلوک ها سهام با استفاده از عوامل موثر بر صرف کنترل رتبه بندی شده با فرآیند تحلیل شبکه و همچنین با همه عوامل شناسایی شده و با استفاده از رگرسیون تخمین زده شده است . نتایج نشان می دهد که تخمین قیمت با استفاده از عوامل شبکه در مقایسه با روش رگرسیون بهتر و خطاهای برآورد کمتر می باشد.