ارزیابی گرفتگی پوشش های مصنوعی زهکش های زیرزمینی (مطالعه موردی : جنوب -خوزستان)

پوشش های زهکش های جانبی مهم ترین نقش در کارایی زهکشی زیرزمینی را دارا می باشند .مشکلاتی از قبیل تهیه ، حمل و نقل ، هزینه ی بالا ، اجرا و غیره در استفاده از پوشش شن و ماسه باعث روی کار آمدن پوشش های مصنوعی گردید. پوشش های مصنوعی ارزانتر و نصب آن ها راحت تر می باشد. در این تحقیق پوشش های مصنوعی نصب شده در جنوب استان خوزستان (به دلیل حساسیت موضوع و شرایط خاص این منطقه) مورد بررسی قرار گرفت. مزارع مورد بررسی به سه دسته ی زمانی(عمر نصب زهکش ها) کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت تقسیم شدند. در مناطق کشت و صنعت سلمان فارسی ، کشت و صنعت میرزا کوچک خان جنگلی ، شبکه آبیاری و زهکشی نخیلات آبادان نمونه های لترال زهکشی به همراه پوشش های مصنوعی از محل نصب آن ها در خاک مرزعه خارج گردید و بر روی پوشش های خارج شده آزمایشات استاندارد کومو از قبیل میزان عبوردهی شن و ماسه تحت بارگزاری انجام گرفت. دانه بندی خاک مزارع مورد نظر و کیفیت شیمیایی آن ها جهت بررسی تاثیر این موارد بر گرفتگی انجام شد. وزن واحد نمونه ها در اکثر شرایط بیش از حد استاندارد بود. حداقل ضخامت تمامی پوشش ها در بازه ی مورد قبول قرار داشتند . این دو پارامتر از لحاظ بررسی پوسیدگی و از بین رفتن پوشش پس از نصب اهمیت دارند . از لحاظ میزان عبوردهی شن و ماسه پوشش های pp450 کشت و صنعت سلمان فارسی و pp700 نخیلات آبادان از استاندارد خود خارج شده ولی پوشش های pp450 مناطق میرزاکوچک خان جنگلی و نخیلات آبادان و pp700 سلمان فارسی هنوز در بازه استاندارد می باشند. بررسی خاک های این مناطق نشان داد که عموم آن ها مشکلات عدیده ای از قبیل میزان شوری ، گچ و آهن بالا ، وجود لایه های سیلتی رسوب زا داشته ولی در اکثر موارد و در بازه های زمانی مختلف(بین 2 تا 20 سال) این عوامل نتوانسته بر ویژگی های پوشش های مصنوعی خلل چندانی وارد نماید. همچنین در موردی جداگانه کشت و صنعت نخل سبز فرشاد لوله های لترال به طور مستقیم شستشو و بررسی گردیدند که اثر چندانی از رسوبات مشاهده نشد.مقایسه دانه بندی خاک های این منطقه با کشت و صنعت سلمان فارسی نشان داد که در صورت طراحی مناسب پوشش های مصنوعی در خاک های متفاوت جوابگو خواهند بود. در مجموع می توان چنین نتیجه گیری کرد که در شرایط فعلی و مشکلات پوشش شن و ماسه پوشش pp450 ساخت داخل می تواند نیازهای بهره برداران را در زهکشی زیرزمینی مرتفع نماید ولی پوشش pp700 به دلیل هدایت هیدرولیکی پایین و خطر گرفتگی بالا توصیه نمی گردد.