مطالعه اثر نانو ذرات بر بیان ژن های سنتز کننده آرتمیزینین در کشت ریشه مویین درمنه

آرتمیزنین یک متابولیت ثانویه است که فعالیت موثری بر ضد نژادهای پلاسمودیوم که به داروهای چندگانه فعلی مقاوم شده اند، دارد. به دلیل مقاومت پلاسمودیوم به داروهای تجاری ضد مالاریا، آرتمیزنین مورد توجه خاصی قرار گرفته است. از طرفی به دلیل منابع محدود و سختی ساخت شیمیایی این ماده، تلاش های بسیاری صورت گرفته تا سطح تولید این ماده، در منبع تولید طبیعی آن، یعنی گونه های جنس درمنه افزایش یابد. به همین دلیل، در این پژوهش به بررسی بیان ژن های ads و sqs، که در مسیر بیوسنتز آرتمیزنین، نقش مهمی را ایفا می کنند، تحت تیمار نانو ذرات اکسید روی و کبالت در سیستم کشت ریشه مویین artemisia absinthium ، پرداخته شد. در ابتدا به بررسی اثر سویه agrobacterium rhizogenes، کاربرد استوسیرینگون و نوع منبع منبع کربوهیدرات در شرایط القاء ریشه های مویین، به منظور بهینه ساختن شرایط ایجاد این ریشه ها در گیاه افسنطین، پرداخته شد. نتایج نشان داد، استفاده از سویه 15834 باکتری، کاربرد استوسیرینگون (50 میلی مولار) و استفاده از ساکارز و گلوکز به عنوان منبع کربوهیدرات، در القاء ریشه های مویین در این گیاه، نسبت به دیگر شرایط آزمون شده، موثرترند. با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) ریشه های تراریخت تشخیص داده شد و از میان آن ها با استفاده از بررسی مورفولوژی، لاین ریشه مناسب برای ادامه کار، انتخاب شد. پیش از اعمال محرک های نانو اکسید روی و کبالت، به منظور تشخیص روز مناسب برای اعمال تیمار، منحنی رشدی لاین منتخب رسم شد. براساس منحنی به دست آمده، 21 روز بعد از کشت محرک ها در غلظت های 25/0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر اعمال شدند. نمونه برداری ها در 5 تیمار زمانی شامل: صفر، 8، 24، 48 و 72 ساعت بعد از اعمال محرک به منظوره بررسی سطح بیان دو ژن نامبرده به روش نیمه کمی (sqrt-pcr)، انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که، شدت نسبی باند برای ژن ads، 48 ساعت بعد از اعمال نانو اکسید روی (5/0 میلی گرم بر لیتر)، در بیشترین سطح و 72 ساعت بعد از اعمال نانو اکسید روی (1میلی گرم بر لیتر)، در کمترین سطح قرار داشت. همچنین شدت نسبی باند برای ژن sqs، 24 ساعت بعد از اعمال نانو اکسید روی (25/0 میلی گرم بر لیتر)، در بیشترین سطح و 72 ساعت بعد از اعمال نانو اکسید روی (1میلی گرم بر لیتر)، در کمترین سطح قرار داشت.