بازتاب طب در اسرارنامه و مصیبت نامه ی عطار نیشابوری

چکیده: بشر از روز نخست آفرینش توجه ویژه ای به مسئله ی بیماری و تندرستی داشته است و همیشه یکی از دغدغه های آدمی، حفظ سلامتی و تندرستی بوده است، لذا آشنایی افراد با علم پزشکی و داشتن اطلاعاتی هر چند محدود برای هر فرد ضروری می نماید. آثار به جامانده از سنگ نبشته ها ، لوحه های سنگی، نقاشی ها و ... همه نشان از سابقه و اهمیت پزشکی در بین ملل مختلف دارد. نقش علم طب تا بدان جاست که مورد استفاده ی رشته ها و حوزه های مختلف علمی قرار گرفته است و در پیشبرد علومی چون ادبیات موثر واقع شده است،چنان که حضور پزشکی در کنار ادبیات،در آثار ادبی جهان دیده می شود و چه بسا پزشکانی شاعر در طول تاریخ بوده اند که دست به آفرینش آثار ادبی زده اند و در مقابل، شاعران و نویسندگانی نیز به حسب اطلاعات و آگاهی هایی که از این علم داشته اند، اصطلاحات پزشکی را در سروده ها و نوشته های خویش منعکس کرده اند. در این پژوهش سعی شده است که اصطلاحات و مفاهیم پزشکی در مصیبت نامه و اسرارنامه ی عطار نیشابوری که هر دو از ارزشمندترین آثار او محسوب می شوند، بررسی شود چرا که عطار نیشابوری یکی از آن دسته پزشکانی است که در وهله ی اول به فن طبابت و دارو فروشی مشغول بوده است به طوری که باید او را پزشکی شاعر بدانیم که در کنار حرفه ی پزشکی به سرایش اشعار عرفانی نیز می پرداخته است. هدف از تدوین این پایان نامه ، تاکید بر تاثیر علم پزشکی در متون ادبی ، و بررسی بازتاب طب در اسرارنامه و مصیبت نامه ی عطار و نشان دادن اهمیت طب برای شاعر است ،چرا که عطار نیشابوری به عنوان شاعری عارف،دغدغه ی اصلی اش سرایش اشعار عرفانی بوده و توانسته با استفاده از مفاهیم و اصطلاحات پزشکی دست به تصویرپردازی بزند و اشعار نغز و دلنشینی را بسراید. در فصل اول به کلیاتی چون اهداف، پرسش ها و پیشینه ی تحقیق پرداخته شده و در فصل دوم ضمن بیان نظری مساله به تاریخ علم طب در قرون و اعصار مختلف تا قرن ششم و هفتم هجری قمری،یعنی دوران زندگی عطار نیشابوری نگاهی انداخته شده است.فصل سوم نیز معرفی زندگی، زمانه، اندیشه و آثار عطار است. فصل چهارم به تحلیل و بررسی اصطلاحات و مفاهیم پزشکی، دارویی، درمانی، حکایات طبیبانه، جنون و عقلای مجانین در اسرارنامه و مصیبت نامه ی عطار اختصاص دارد و در فصل پنجم به نتیجه گیری پژوهش پرداخته شده است. واژگان کلیدی: پزشکی، عطار نیشابوری، مصیبت نامه ، اسرارنامه .