وظایف و اختیارات دادستان در اجرای احکام کیفری با تأکید بر رویه قضایی ایران

چکیده عدالت کیفری در صدور مجازات عادلانه و سپس اجرای صحیح مجازات تجسم می یابد. برخلاف اجرای احکام مدنی که دارای قانونی مستقل و گویا در رابطه با چگونگی فرایند اجرای احکام مدنی است، احکام کیفری، علی رغم اهمیت و ارتباط آن با آزادی ها، حقوق بنیادین افراد و تحمیل انواع محرومیت های اجتماعی تا حدی فاقد مقرره های قانونی شفاف، دقیق و با ذکر جزئیات است؛ از این رو نقش دادستان به عنوان مجری احکام کیفری و نظارت بر نحوه صحیح و عادلانه این احکام غیرقابل انکار است. نقش دادستان در اجرای مجازات های سالب آزادی و مجازات های غیرسالب آزادی متفاوت است. در «مجازات های سالب آزادی» دادستان بر نحوه اجرای کیفر حبس، اعطای انواع مرخصی ها، رسیدگی به وضعیت زندانیان با شرایط خاص (اعم از مجنون یا بیمار و غیره)، توقف دایم یا موقت اجرای مجازات حبس، آزادی مشروط، تشخیص استحقاق برخورداری از عفو نظارت دارد. «مجازات های غیرسالب آزادی» خود به دو قسمت «مجازات های بدنی سالب حیات» (اعدام، قصاص نفس، صلب، رجم) و «مجازات های بدنی غیرسالب حیات» (شلاق، قطع عضو حدی، قصاص عضو) قابل تقسیم است که در این رابطه نیز دادستان از وظایف و اختیارات قابل توجهی برخوردار است. در رابطه با «مجازات های محدود کننده آزادی» از جمله اجرای کیفری تبعید، اقامت اجباری و منع از اقامت در نقطه یا نقاط معین یا طرد از کشور و همچنین «مجازات های مالی» از قبیل دیه، جزای نقدی، ضبط اموال، تعیین تکلیف اموال ناشی از ارتکاب جرم، معدوم نمودن آلات و ادوات جرم و مصادره اموال، در نحوه اجرای هریک از این مجازات ها نقش مهمی، ایفا می نماید. در این پایان نامه به وظایف و اختیارات دادستان در رابطه با اجرای انواع مجازات ها پرداخته شده است و با توجه به سکوت قانون گذار و نتیجتاً اختلاف نظر در نحوه اجرای مجازات های متعدد، رویه های عملی نیز مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین با توجه به تغییرات تقنینی پیش رو، مباحث مطروحه با قانون مجازات اسلامی و لایحه آیین دادرسی کیفری مقایسه شده است. واژگان کلیدی: دادستان، اجرای حکم کیفری، حبس، سلب آزادی، مجازات مالی، مجازات-های بدنی، شلاق، دیه، تبعید، اعدام، مرخصی زندانی