سنجش توانمندی بافت های تاریخی در توسعه گردشگری (مطالعه موردی : تبریز)

شهرها از لحاظ ساختاری به چند نوع بافت تقسیم می شوند . که به تر تیب توالی تاریخ شکل گیری ، عبارتند از : بافت تاریخی ، بافت سنتی ، بافت روستائی ، بافت سنتی نو بنیاد ،بافت طراحی شده و همچنین بافت حاشیه ای . بافت های تاریخی و فرهنگی شهرها به عنوان بخش های مهمی از شهر که نشان? فرهنگ و دانش معماری و شهرسازی بومی اند و به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می شوند، در بیشتر کشورهای دنیا مورد توجه ویژه قرار گرفته اند. این بافت ها در کشور ما نیز که از سابقه شهرنشینی کهن و دیرینه ای برخوردار است در بردارنده ظرافت و زیبایی و نیز روح خلاق مردمی است که طی سالیان دراز آنها را بر طبق سنن، فرهنگ و نوع معیشت خود به وجود آورده اند. به عبارتی دیگر، بافت های قدیمی به عنوان هسته اولیه شهر و قسمتی که نشان دهنده نحو? اندیشیدن و نگرش نیاکان ما به جنبه های مختلف زندگی است بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرند. بافت های تاریخی و فرهنگی به عنوان هسته قدیمی و تاریخی دارای قابلیت های بالفعل و بالقوه اند که در صورت عدم پیش بینی تمهیدات لازم، موجب آسیب های جبران ناپذیر و اتلاف سرمایه های فرهنگی می شود. اساساً محلات قدیمی شهرها به دلیل فرسودگی واحدهای مسکونی، عدم سهولت دسترسی، ضعف زیرساخت ها، مشکلات زیست محیطی، تخریب و عدم بهره برداری از فضا و به علت گسترش سریع و ناموزون شهر و گسست تاریخی در مسیر رکود و عقب ماندگی و حذف از زمینه و سیمای شهرها دچارشده اند. با برنامه ریزی های کارشناسانه در زمینه بهسازی و توانمندسازی چنین فضاهایی می توان زمینه های رشد صنعت گردشگری و جلب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرد و اقتصاد بافت های تاریخی شهر را با فعالیت های صنعت گردشگری رونق داده و حیاتی تازه به آن بخشید. شهر تبریز نیز از این قاعده مستثنی نیست و با توجه به اینکه دارای بافت ها و اماکن تاریخی با ارزشی است، می توان با بهبود اوضاع و زیرساختها و استفاده از تبلیغات نوین و گسترده، از طریق توسع? گردشگری از این بافت ها درآمدهای سرشاری را کسب نمود، لذا در این تحقیق سعی بـر آن خواهد شد تا با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، جامعه آماری، کلانشهر تبریز، نمونه آماری و بافت های تاریخی این کلانشهر و همچنین جمع آوری اطلاعات، از طریق پرسشنامه(براساس طیف لیکرت)، مطالعات کتابخانه ای و میدانی و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده با کمک نرم افزارهای spss و excel و استفاده از مدل swot ضمن شناسایی و معرفی بافت های تاریخی، توانمندی های این بافت ها را در توسع? گردشگری شهر تبریز مورد سنجش قرار دادیم. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که شهر تبریز علی رغم دارا بودن توانهای بالقوه در زمین? گردشگری و توسع? آن، نتوانسته به این هدف مهم دست یابد، به عبارتی دیگر، وضعیت کنونی گردشگری شهر تبریز با قابلیت ها و پتانسیل های آن تناسبی ندارد، و این امر نیازمند برنامه ریزی، استفاده از متخصصین، تبلیغات، اصلاح قوانین و ... است.