شاخص های عدالت سیاسی در اسلام

در اندیشه اسلامی، عدالت سیاسی مفهوم و بنیادی است شرعی، اخلاقی و برهانی که در یک نظام صحیح الهی- مردمی مشروع است. برای تحقق عدالت سیاسی در جامعه و حکومت، نیاز به پایه ها و بنیان محکمی است که قدرت پذیرش و توجیه کامل عدالت سیاسی را به مثابه ملاک تعیین کننده در این حوزه داشته باشند. ما این پایه ها را شاخص های عدالت سیاسی می نامیم که با مفروض گرفتن آنها می توانیم از عدالت سیاسی سخن گفته و شرایط تحقق آن را بر مبنای آن شاخص ها فراهم نماییم. بر این اساس، این رساله درصدد پاسخ به این سوال است که شاخص های عدالت سیاسی از دیدگاه اسلام چیست؟ منظور از عدالت سیاسی آن است که امور کشور به نحو شایسته اداره شود تا مردم در یک فضای عادلانه به زندگی خود ادامه دهند. در مقام اجرا، حکومتی عادل است که با رفع محدودیت ها، امکان مشارکت برابر و آزاد را برای مردم در زمینه های سیاسی فراهم کند و قدرت و مناصب سیاسی را برحسب استعداد و شایستگی افراد تقسیم کند. از طرف دیگر، شهروندان به احقاق حقوقشان از سوی دولت، اطمینان داشته باشند. با توجه به این فرضیه، مشارکت سیاسی برابر، گزینش سیاسی برابر و امنیت سیاسی برابر به عنوان شاخص مورد بررسی قرار می گیرد. برای اثبات فرضیه از روش تفسیری (هرمنوتیک روشی) استفاده کرده ایم. از آنجا که برای تفسیر متون، احتیاج به یک مفسر می باشد، بنابراین برای فهم متون از تفسیر علامه طباطبایی به عنوان متن کمک گرفته شده است. در نتیجه، درصدد اکتشاف شاخص های عدالت سیاسی در قرآن و تفسیرهای مربوط به آن و کتب روایی و منابعی که در شرح روایات نگاشته شده است، هستیم. عدالت سیاسی و عدالت سیاست مداران، عامل ثبات و پایداری حکومت و نظام سیاسی جامعه و ارتقا دهنده آن است. از آنجا که عدالت بهترین هدف حکومت اسلامی به حساب آمده و عدالت سیاسی یکی از شاخه های اصلی آن تلقی می شود، ضرورت پرداختن به عدالت سیاسی و شاخص های آن آشکار می گردد.