رابطه معیارهای ارزیابی عملکرد مبتنی بر تئوری سنتی و تئوری محدودیت ها با ارزش افزوده نقدی

چکیده ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکتها همواره مورد توجه محققین واستفاده کنندگان از اطلاعات مالی بوده است. یافتن معیاری که از نظر تئوری قابل دفاع و از نظر تجربی تایید شده باشد، و نیز به نیازهای جدید محیط کسب و کار پاسخگو باشد، چالشی بزرگ در عصر حاضر به حساب می آید. یکی ازمعیارهایی که در راستای هدف اولیه یک شرکت یعنی ایجاد جریان مناسب وجوه نقد است، ارزش افزوده نقدی می باشد. از طرفی تئوری محدودیت ها یکی از فنون نوین مدیریتی است که برای ارزیابی عملکرد معیارهایی را با هدف ایجاد وجه نقد در حال و آینده و با تاکید بر مدیریت گلوگاه ارایه نموده است. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان معیارهای ارزیابی عملکرد سنتی (سود خالص و بازده سرمایه گذاری)، معیارهای مبتنی بر تئوری محدودیت ها (سود خالص و بازده سرمایه گذاری مبتنی بر حسابداری عملکرد سیستم) با ارزش افزوده نقدی و نیز تعیین معیارهایی که بیشترین توان توضیحی را در تبیین عملکرد اقتصادی دارند، انجام شده است. در این پژوهش؛ تعداد 69 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 11 ساله 1390-1380 مورد بررسی قرار گرفت. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیونی پانل با در نظر گرفتن اثرات ثابت زمانی و مقطعی از طریق نرم افزار eviews6 و نیز آزمون z وونگ استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین سود خالص عملیاتی مبتنی بر حسابداری عملکرد سیستم و سنتی و بازده سرمایه گذاری سنتی با ارزش افزوده نقدی،رابطه معنی دار بوده و می توان از این معیارها در ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکتها استفاده نمود. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می شود که از معیار ارزش افزوده نقدی در صنایعی که معیارهای ارزیابی عملکرد با این نرخ دارای رابطه بودند، در ارزیابی عملکرد اقتصادی استفاده شود. همچنین پیشنهاد می گردد شرکتها مفاهیم غنی حسابداری عملکرد سیستم را درتصمیمات روزانه و نیز در ارزیابی عملکرد مورد توجه قرار دهند. واژه های کلیدی: ارزیابی عملکرد اقتصادی، ارزش افزوده نقدی، تئوری محدودیت، حسابداری عملکرد سیستم