نقش زن در موسیقی ایرانی از نگاه انسان شناسی موسیقی( مطالعه موردی شرق خراسان)

موسیقی شناسی قومی از شاخه های شناخته شده انسان شناسی معاصر است و شناخت موسیقی نواحی از موضوعات حائز اهمیت در مطالعات موسیقی شناسی قومی است. موسیقی قومی زنان، مانند سایر جنبه های فرهنگ قومی، در هماهنگی با کلیت فرهنگ یک قوم و اجزای مختلف آن قرار دارد. موسیقی زنان اقوام ایرانی، با زبان، آداب و رسوم قوم شان، پیوندی ناگسستنی دارد. موسیقی های کار، لالایی ها، ترانه های بازی های کودکانه و نیز مراسم تولد، عروسی و مرگ، همه و همه با موسیقی آغاز شده و با موسیقی گام به گام پیش می روند. این موسیقی ها را عموماً توده زنان، در زمان انجام فعالیت های روزمره یا در جریان مناسبت های خاص اجرا کرده و می کنند. تحولات این گونه از موسیقی، تاثیر آن بر فرهنگ کل ناحیه و شناخت آن؛ مطالعه موسیقی زنان را ضرورت می بخشد. رویکردهای کلاسیک موسیقی شناسی قومی تنها به مطالعه موسیقی عام که عموماً مردانه بوده، پرداخته اند. پژوهش حاضر تلاش می کند با مطالعه فرهنگی و انسان شناسی موسیقی، به نقش و حضور زنان در موسیقی شرق خراسان پرداخته و از این طریق چگونگی بود یا نبود موسیقی زنان را در یک فرهنگ موسیقایی مورد بررسی قرار دهد. به این منظور از مفاهیم نظری و روشی انسان شناسان موسیقی همچون آلن مریام استفاده کرده و به کمک مجموعه ای از مطالعات اسنادی و میدانی به بررسی موسیقی زنان شرق خراسان به مثابه یک میدان می پردازد. سپس به گونه شناسی و بررسی ارتباط بین موسیقی و زندگی اجتماعی و فرهنگی زنان پرداخته و در نهایت به معرفی ساختاری برای موسیقی زنان شرق خراسان می پردازد که از خلال این پژوهش شکل گرفته است.