تحلیل مردم شناختی گیاهان دارویی ( مورد مطالعه شهرستان سنندج و بیجار استان کردستان )

چکیده پایان نامه ( شامل خلاصه ، اهداف ، روشهای اجرا و نتایج به دست آمده ): با شناخت جایگاه گیاهان در تأمین نیازها، می توان به شناخت تفکرات انسان و سازمان هایی که در جهت تأمین این نیازها ایجاد می شود پی برد و در این روند به ساختار اجتماعی و فرهنگی دست یافت.علاوه بر آن با بررسی نقش گیاهان در باورهای فرهنگی، جایگاه واقعی آنها در مراتب تکامل شناخته می شود که این شناخت یکی از وجوه اهمیت انجام این پروژه می باشد. جایگاه گیاهان در تأمین نیازها و نقش آن در فرهنگ مردم در ابعاد مختلف یکی از موضوعاتی است که درمردم شناسی ، بخصوص در کشور ما کمتر مورد توجه بوده است بنابراین ضرورت توجه به این موضوع برای پر کردن این خلاء ضروری می نماید. هدف عمده این پروژه شناخت پایگاه گیاهان در ابعاد مختلف فرهنگ مادی و غیر مادی مردم منطقه سنندج و بیجار و تحلیل آن در قالب چهار چوب نظری « ژرژدومزیل » و « کارکردی » می باشد بر این اساس مقصود آن است که از یک طرف نقش گیاهان در تأمین نیازهای انسانی مورد بررسی قرار گیرد و از طرف دیگر نحوه روند تغییرات و کارکردهای جایگاه گیاهان در باورهای فرهنگی مردم بررسی شود و شناخت ارتباط افسانه ها با نقش گیاهان در باورهای مردم منطقه و شکل گیری ارکان فرهنگی گیاهی هدف دیگر این پروژه می باشد. برای اجرای این پروژه به روش میدانی - اسنادی از ابزار پرسشنامه ، مشاهده همراه با مشارکت ، مصاحبه و کتاب ها و اسناد مرتبط ، اطلاعات اولیه گیاهان دارویی جهت ثبت جمع آوری شد. سپس با مراجعه گیاه درمانی های سنتی در زمینه نام محلی ، نواحی برداشت ، نحوه ، مقدار و نوع مصرف این گیاهان و حتی مطالعه کتاب قانون در طب ابوعلی سینا و تقویم الابدان ، نسبت به تکمیل اطلاعات اقدام شد.مصاحبه با افراد بومی آگاه و تجربی از جمله پیرمردی کهنسال که اصرار شدیدی بر عدم استفاده از ضبط صوت و دوربین عکاسی و حتی موبایل داشت در زمینه افسانه های گیاهان تحقیق مرا بسیار یاری نمودند.جالب است در نتایج تحقیق به گیاهانی برخوردیم که در منابع به مصرف دارویی و درمانی آنها اشاره نشده بود، در حالی که توسط مردم محلی برای مصارف دارویی از آنها استفاده می شد.وهمچنین نوع معیشت، محل سکونت ، پایگاه اقتصادی ، سن و جنسیت افراد در میزان آشنایی ، میزان مصرف ، شناخت خواص گیاهان و کاربرد آنها تاثیر بسزایی دارد. ازهمه مهمتر اعتقاد و ایمان و باور قلبی و جنبه تقدس افراد محلی در استفاده از این گیاهان و درمان پذیری آن موثر بوده و در باورها و افسانه ها و ضرب المثل ها، اشعار و ترانه ها، اعتقادات و حتی تغذیه و اقتصاد مردم این منطقه رد پای حضور پر رنگ گیاهان دارویی و کارکرد آشکار و پنهان آن نمایان و واضح است . واژه های کلیدی : گیاه دارویی، مردم شناختی، فرهنگ، خواص گیاهان، درمانگران سنتی.