پترولوژی سنگ های آتشفشانی روستای دستگردو تا گردنه ملااحمد(بخش میانی زون ارومیه - دختر- شرق اصفهان)

حد فاصل روستای دستگردو تا گردنه ملااحمد (110 کیلومتری شرق اصفهان) برونزدهایی از سنگ های ولکانیک ائوسن دیده می شود. این سنگ ها که در یکی از کم پهناترین بخش های زون ارومیه- دختر قرار دارند، شامل سنگ های تراکیت، داسیت، آندزیت، بازالت آندزیتی، بازالت، لیتیک توف، توف برشی و ایگنیمبریت می باشند. از بین سنگ های ولکانیک ائوسن مورد بررسی آندزیت ها بیشترین فراوانی را دارند. کانی های اصلی تشکیل دهنده ی این سنگ ها کلینوپیروکسن (اوژیت)، ارتوپیروکسن (انستاتیت)، پلاژیوکلاز (آندزین تا بیتونیت) و آمفیبول (هورنبلند منیزیم دار) است. گرانودیوریت های با سن الیگوسن، سنگ های ولکانیک ائوسن را قطع کرده اند. دگرسانی پروپیلیتیک، آرژیلیک، سیلیس زایی و کوارتز – اپیدوت، از دگرسانی های عمده در سنگ های ولکانیک منطقه مورد مطالعه می باشند. این دگرسانی ها در ارتباط با توده نفوذی و گسل های منطقه بوده و تحت تاثیر محلول های گرمابی به وجود آمده اند. کانی سازی مس در سنگ های دگرسان مورد مطالعه به صورت رگه ای در قالب کانی های کربناته آبدار (مالاکیت) قابل مشاهده می باشد. از مهم ترین ویژگی های کانی شناسی آندزیت های مورد مطالعه می توان به تشکیل کلینوپیروکسن اطراف ارتوپیروکسن، وجود بافت غیر تعادلی نظیر پوئی کیلیتیک، طیف گسترده و زونینگ نوسانی پلاژیوکلازها، اشاره نمود. تشکیل کلینوپیروکسن در حاشیه برخی از ارتوپیروکسن ها احتمالا مربوط به افزودن شدن یک ماگمای غنی از منیزیم به ماگمای اشباع از سیلیس در حال تبلور بوده است. ترموبارومتری کلینوپیروکسن ها، بیانگر تبلور کلینوپیروکسن در طول مسیر صعود ماگما می باشد. بررسی های پتروگرافی، شیمی کلینوپیروکسن ها و وجود ارتوپیروکسن بیانگر کالک آلکالن بودن ماگمای سازنده آندزیت ها و شباهت آن ها به سنگ های قوس های آتشفشانی بوده و شواهد کانی شناسی نیز بیانگر رخداد آلایش ماگمایی هنگام تشکیل آن هاست. بررسی های ژئوشیمی انجام شده نشان می دهد که سنگ های ولکانیک منطقه دستگردو تا ملااحمد دارای طیف وسیعی از sio2 (4/50- 8/65 درصد وزنی) هستند. سرشت ماگمایی این سنگ های ولکانیک کالک آلکالن می باشد. با توجه به بررسی نمودارهای های ژئوشیمیایی سنگ های منطقه دستگردو تا ملااحمد نشانگر آن است که در محیط تکتنوماگماتیک قوس آتشفشانی تشکیل شده اند. موقعیت زمین شناسی سنگ های منطقه مورد مطالعه نیز بیانگر این است که این سنگ ها در اثر فرورانش نئوتتیس به زیر ایران مرکزی به وجود آمده اند.