تخمین نرخ بازده فردی تحصیلات عالی با استفاده از توابع درآمدی

سرمایه انسانی نقش مهمی در شکوفایی افراد، بهبود سطح زندگی و درآمد، افزایش دانش و مهارت، ظرفیتهای تولید، رشد اقتصادی وکاهش فقر دارد. هدف اصلی این پژوهش، محاسبه نقش و تاثیر آموزش عالی (سرمایه انسانی) در درآمد افراد است. در حقیقت میزان تحصیلات (متوسط سالهای تحصیل)، می تواند معیار و شاخصی برای محاسبه سرمایه انسانی هر فرد باشد. ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر (تحصیلات عالی) به معنای سرمایه گذاری در آموزش می باشد. لذا بر اساس منطق اقتصادی باید منافع و هزینه های آن برای سرمایه گذار مشخص شود تا فرد بتواند تصمصم عقلایی در این زمینه بگیرد. در این تحقیق، مجموع منافع ناشی از تحصیلات عالی در مقابل هزینه های ناشی از ادامه تحصیلات دانشگاهی مقایسه و نرخ بازده فردی محاسبه شده است. بدین منظور، نمونه ای متشکل از 446 نفر از کارکنان شاغل در چند شرکت دولتی و خصوصی انتخاب شده اند تا هدف مذکور مورد آزمون قرار گیرد. مدل استفاده شده در این تحقیق در سه بخش منحنی های درآمد- سن، توابع درآمدی (مدل تعمیم یافته مینسر) و تحلیل هزینه- فایده طبقه بندی شده است. متغیرهای مستقل موجود در توابع درآمدی عبارتند از متوسط سالهای تحصیل، جنسیت، نوع محل کار (دولتی یا خصوصی) و تجربه. متغیر وابسته نیز لگاریتم طبیعی درآمد افراد است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ضرائب مربوط به تحصیلات، جنسیت و تجربه مثبت و معنادار بوده و به ترتبیب برابر با 0.0624، 0.2448 و 0.0092 می باشند. همچنین ضریب عامل نوع شرکت (خصوصی و دولتی) معنادار نمی باشد. نتایج حاصل از تحلیل هزینه فایده نشان می دهد که نرخ بازده برای دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد منفی بوده و برای دوره های کاردانی (فوق دیپلم) و دکترا مثبت می باشد. در نتیجه به نظر می رسد بهترین راه برای منطقی کردن هزینه های تحصیل در سطوح عالی، توجه بیشتر به ایجاد تخصص (به منظور کسب درآمد بیشتر و برطرف کردن نیازهای بازار کار) در موسسات آموزشی است.