زیست چینه نگاری سازند مبارک در برش گرد کوه

چکیده: سازند مبارک از شمال غرب ایران تا شمال شرق ایران گسترش یافته است و در بخش های مختلف البرز مرکزی شامل توالی های سنگی ضخیم کربنیفر زیرین (تورنزین – نامورین) می باشد. در مقالات ارائه شده در مورد مرجان های کربنیفر زیرین، مرجان های این سازند تا سال 1963 شناخته نشده بودند و مطالعه گسترده ای در این باره نیز صورت نگرفته بود. در برخی پژوهش ها حضور گونه هائی از آنها گزارش شده بود. مطالعه مرجان-های کربنیفر زیرین در ایران توسط داگلاس (1951)، فلوگل (1963 و 1993) و خاکسار (1994 و 2004) صورت گرفته است. تا قبل از آن هرگز مطالعه ای بر روی آنها انجام نشده بود. هویت مرجان های کربنیفر زیرین ایران هنوز هم بطور کامل مشخص نگردیده است. در این پژوهش مرجان های سازند مبارک در برش گردکوه واقع در البرز شرقی (جنوب غربی شهرستان دامغان) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. سازند مبارک در این برش، بصورت پیوسته بر روی سازند جیرود قرار گرفته است و همچنین این سازند با ظهور یک ناپیوستگی فرسایشی (مرز سازند مبارک و سازند نسن) در زیر سازند نسن قرار دارد. مرجان های بدست آمده شامل 20 گونه متعلق به 10 جنس از مرجان های روگوزا و 5 گونه متعلق به 3 جنس از زیررده تابولاتا هستند که به سه بیو زون تجمعی تعلق دارند. اولین بیوزون تجمعی مرجانی متعلق به واحد سنگی a می باشد که موقعیت آن در مناطق عمیق دریای باز با رسوبگذاری آرام و کم انرژی می باشد.گونه های مرجانی یافت شده در این بیوزون به شرح ذیل است caninia cornucopiae sp., bothrophyllum sp., bothrophyllum dobrolyubovae multiseptata khaksar,1994, kueichophyllum alborsense minor khaksar 1994, tehranophylum sp., haplolasma keyvani khaksar,1994, faberolasma sp., arachnolasma sp., heintzella sp., quinghaiphyllum pygmaeun khaksar, syringopora sp., syringopora honanesis lin, 1958, syringopora quadriserialis sokolov sp., michelinia megastoma philips, 1836, protomichelina sp. دومین بایوزون تجمعی متعلق به واحدهای سنگی b در برش گردکوه است که محیط رسوبی این دو واحد سنگی به ترتیب شامل محیط های دریایی پلت فرمی کم عمق (جلوی سد کربناته) است. این بیو زون منحصراً شامل مرجان های منفرد از زیر رده روگوزا است که اندازه مرجان های آن بزرگ و دیس اپیمنت آنها نیز جهت مواجهه با جریان های آشفته با سطح نسبتاً بالا و فشارهای جانبی حاصل از برخورد آب متلاطم (در منطقه سد)، با پیکره ی مرجان، ضخیم می باشد. گونه های یافت شده در این بخش به شرح ذیل می باشند: zaphrentites parallela sp., caninia cf. irinae. sp., caninia? lonsdaleiforme sp., caninia. sp., pseudozaphrentoides? sp., siphonophyllia cyllindrica cylindrica sp., siphonophyllia aff. hettonensis sp., kueichophyllum sp., kueichophyllum alborsense minor sp., - kueichophyllum lalunense sp., clisiophyllum sp. سومین بایوزون در برش بایوزون c می باشد که شاخص محیط های پشت سد کربناته و پهنه های جذر و مدی و دارای سن ویزین زیرین است. این واحد دارای فونای سیاتاکسونیا به همراه برخی از نمونه های تجمعی به شرح ذیل است: zaphrentites parallela, caninia sp., syringopora sp. سن سازند مبارک در این برش بر اساس گونه های مرجانی ذکر شده، کربنیفر پیشین (تورنزین – ویزین) تخمین زده می شود که این مرجان ها، قرابت نزدیکی با مرجان های اروپای غربی دارند. این امر نشان دهنده شباهت شرایط حاکم بر منطقه (واقع در جنوب غرب گندوانا)، با مناطق مذکور است.