تحلیل انتقال رسوبات مخزن هنگام حذف سد با استفاده از مدلسازی عددی (بررسی موردی سد درودزن)

حذف سد باعث آزادسازی مقادیر زیادی از رسوبات انباشته شده در مخزن به کانال رودخانه ای پایین دست می شود که می تواند اثرات مخربی را بهمراه داشته باشد. تحلیل انتقال رسوبات مخزن قبل از حذف سد جهت کاهش خسارت و انجام اقدامات پیشگیرانه ضروری می باشد. در این پایان نامه با تخمین عمر مفید سد درودزن، روند فرسایش رسوبات مخزن هنگام حذف سد و اثرات رسوب گذاری در پایین دست با استفاده از نرم افزار hec-ras شبیه سازی شده است. داده های ورودی نرم افزار با بهره گیری از مطالعات انجام شده قبلی که شامل داده های رسوب و مشخصات هیدرولیک رودخانه در بالادست سد بطول 40 کیلومتر، پایین دست بطول30 کیلومتر و در طول مخزن سد بطول حدود 17 کیلومتر می باشد، تهیه گردیده است. در مرحله نخست نرم افزار با شرایط طبیعی رودخانه و مخزن، با استفاده از تابع انتقال رسوب ایکرز وایت، کالیبره گردید. برای کالیبره کردن مدل از حجم رسوبات ورودی به مخزن سد تا سال 1382 یعنی 32 سال پس از بهره برداری از سد درودزن که به روش کارتوگرافی محاسبه شده بود، استفاده گردید. مرحله بعد از واسنجی، پیش بینی زمان اتمام عمر مفید سد (سال 1478) با استفاده از مدل بود. درمرحله سوم این تحقیق، روش مناسب حذف سد با لحاظ کردن جنبه های اجرایی و در نظر گرفتن موارد مشابه انجام شده قبلی انتخاب گردید. روش پیشنهادی حذف سد بصورت پلکانی با طول بازشدگی 210 متر در رقوم تاج سد (5/1683) و طول بازشدگی 102 متر در تراز 5/1650 در نظر گرفته شد. در مرحله پایانی روند انتقال رسوبات از مخزن به پایین دست سد پس از حذف در بازه های زمانی مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که حدود 64 درصد از رسوبات تجمعی مخزن تا سال سوم پس از حذف سد به کانال رودخانه ای پایین دست انتقال پیدا می کنند.