بررسی اثر کود کلات آهن بر عملکرد و اجزاء عملکرد کمی و کیفی ارقام جدید گندم در منطقه سردسیر کرمانشاه

به منظور بررسی اثر کود کلات آهن بر عملکرد و اجزاء عملکرد کمی و کیفی ارقام جدید گندم در منطقه سردسیر کرمانشاه این تحقیق به مدت یک سال زراعی (91-1390) در شرایط اقلیمی استان کرمانشاه اجرا گردید. آزمایش بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عوامل مورد مطالعه شامل زمان های محلول پاشی در سه سطح (عدم محلول پاشی (شاهد) a0= ، در زمان پنجه زنی a1=، در زمان سنبله دهی a2=) و رقم در شش سطح (b1= c-87-11، b2= c-87-12، b3= c-87-13، میهن b4=، اروم b5= و زارع b6=) بود. زمان محلول پاشی به عنوان عامل اصلی در پلات های اصلی و رقم به عنوان عامل فرعی در پلات های فرعی قرار گرفتند. هر کرت آزمایشی شامل 6 خط کاشت به طول 10 متر و عرض 2/1 متر، فاصله ردیف های کاشت 20 سانتی متر بود. در طول دوره رشد گیاه از صفات زراعی و مورفولوژیکی گندم شامل مراحل فنولوژیک، ارتفاع بوته، اکستروژن، عملکرد و اجزاء عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، یادداشت برداری گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که عامل محلول پاشی کلات آهن اثر معنی داری بر صفات ارتفاع بوته، طول پرچم، اکستروژن، تعداد دانه در سنبله، قطر گره، تعداد گره، تعداد سنبله و وزن هزار دانه داشت و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن نشان داد که بیشترین میانگین مربوط به محلول پاشی کلات آهن در زمان پنجه زنی و کمترین آن مربوط به تیمار عدم محلول پاشی در کلیه صفات فوق بود. به طوری که اختلاف معنی داری بین صفات ارتفاع بوته، طول پرچم، اکستروژن، قطر گره، تعداد گره، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه وجود داشت. عامل رقم نیز اثر معنی داری بر صفات ارتفاع بوته، طول پرچم، تعداد دانه در سنبله، قطر گره، تعداد گره، تعداد سنبله و وزن هزار دانه داشت. اثر متقابل زمان محلول پاشی × رقم تأثیر معنی داری بر صفات طول پدانکل، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت داشت. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مربوط به تیمار a1b5 (محلول پاشی در زمان پنجه زنی و رقم اروم) به ترتیب با میانگین های 6/4668 کیلوگرم در هکتار، 3/9769 کیلوگرم در هکتار و 65/53 درصد و کمترین آن مربوط به تیمار a0b3 (شاهد و لاین c-87-11) به ترتیب با میانگین های 6/2983 کیلوگرم در هکتار، 8723 کیلوگرم در هکتار و 66/39 درصد بود. همچنین در کلیه صفات کیفی کمترین مقدار در تیمار عدم محلول پاشی مشاهده شد. عامل رقم نیز اثر معنی داری بر صفات درصد نشاسته، درصد آهن، پروتئین خام و فیبر خام داشت. بیشترین میانگین در صفات درصد نشاسته، درصد آهن و پروتئین خام این صفات در رقم زارع مشاهده شد، همچنین بیشترین میانگین درصد فیبر خام (17/3) در لاین c-87-12 مشاهده گردید.اثر متقابل زمان محلول پاشی × رقم فقط تأثیر معنی داری بر درصد ماده خشک (dm) در سطح 1% داشت. با توجه به نتایج آزمایش بهترین و مناسب ترین زمان محلول پاشی کلات آهن برای گندم در شرایط اقلیمی کرمانشاه زمان پنجه زنی این گیاه می باشد و بهترین رقم نیز جهت حصول حداکثر عملکرد، رقم اروم تشخیص داده شد.