مطالعه تطبیقی معماری کاروانسراهای صفوی آذربایجان با استان اصفهان(مطالعه موردی کاروانسرای قانلی بولاغ آذربایحان وکاروانسرای مادر شاه اصفهان)

ایران عصر صفوی نقش ارتباطی بسیار مهمی در تجارت های بین المللی داشته است. در این دوره مسیر شمالی جاده ابریشم که عمدتا یک مسیر ثابت بود، از چین شروع می شد و با عبور از ایران و از شهرهایی چون آذربایجان و اصفهان به سایر کشورها، از جمله اروپا می رسید. شاهان صفوی مخصوصا شاه عباس به دلایل نظامی و اقتصادی دستور ساخت شبکه متراکمی از جاده ها با کاروانسراهای متعدد را دادند. در این دوره بدلیل رونق اقتصادی و ارتباط با جوامع دیگر از جمله اروپا صادرات انواع کالا مانند ابریشم رونق فراوانی یافت. به همین خاطر در این دوره برای رفاه کاروانیان، کاروانسراهایی با جاده های متعدد مانند جاده ابریشم بازسازی و ساخته شدند. از جمله این ها، کاروانسراهایی هستند که در مناطق کوهستانی آذربایجان و مناطق مرکزی ایران مخصوصا اصفهان ساخته شده اند. هدف ما در این تحقیق این است که کاروانسراهای دو منطقه ذکرشده را از نظرپلان و مصالح با هم مقایسه و نقش اقلیم متفاوت این دو منطقه را در ساخت این بناها بررسی کنیم. بر اساس این پژوهش که با مطالعه ویژگی های کاروانسراهای اصفهان و آذربایجان و آوردن آنها در جداول و با مطالعه موردی کاروانسراهای قانلی بولاغ آذربایجان و کاروانسرای مادر شاه اصفهان بدست آمد. کاروانسراهای این دو منطقه به خاطر تاثیر اقلیم تفاوتهایی در پلان و مصالح ساختمانی دارند،کاروانسراها در مناطق کوهستانی به خاطر سرمای شدید عموما دارای حیاط مرکزی کوچک و بافتی متراکم هستند تا از ورود سرمای زیاد جلوگیری کند و مصالح ساختمانی عمدتا از سنگ و آجر می باشد. در حالی که کاروانسراهای مناطق مرکزی(ناحیه اصفهان ) به خاطر اقلیم نسبتا خشک، دارای آب انبار و حیاط مرکزی بزرگ می باشند و مصالح عمده خشت و آجر می باشند