مطالعه تغییرات برخی از ترکیبات فنلی کالوس کنگرفرنگی cynara scolymus l.)) در محیط های مختلف کشت

کنگر فرنگی گیاهی از خانواده کاسنی (asteraceae) و بومی نواحی مدیترانه ای است، این گیاه دارای ترکیبات پلی فنلی و آنتی اکسیدان های طبیعی است. به علت وجود این ترکیبات، در تحقیق حاضر تغییرات کالوس کنگرفرنگی از لحاظ برخی خصوصیات ظاهری و بیوشیمیایی مورد بررسی قرارگرفت. بذر های کنگر فرنگی بعد از ضدعفونی، به منظور جوانه دار شدن به پتری دیش های محتوی کاغذ صافی در شرایط کاملاً استریل منتقل شدند. برای به دست آوردن گیاهچه های سالم با بنیه مناسب، جوانه های عاری از بیماری در محیط کشت نصف غلظت موراشیگ و اسکوگ (ms2/1) کشت گردیدند. از گیاهچه های حاصله ریزنمونه های دمبرگ، برگ و ریشه تهیه شد و جهت کالزایی به محیط های کشت sh، ms و b5 حاوی 8/0 درصد آگار و هورمون تو-فور-دی در غلظت های 0، 5/0، 75/0و 1 میلی گرم در لیتر انتقال داده شدند و در دمای?c2±25و تاریکی نگهداری شدند. در محیط کشت بدون هورمون که به عنوان شاهد در نظر گرفته شد، کالوس زایی قابل توجه ای صورت نگرفت. تمام کالوس های حاصل ترکیب رنگی سفید-کرم تا قهوه ای روشن و تیره داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده از مقایسه میانگین داده ها، در محیط کشت ms (در مقایسه با دو محیط کشت دیگر)، هر دو غلظت هورمونی 75/0 و 1میلی گرم در لیتر هورمون تو-فور-دی و ریزنمونه برگ (نسبت به ریزنمونه های دمبرگ و ریشه) بیشترین کالزایی را نشان دادند. بالاترین میزان کلروفیل a، b و کل در محیط کشت ms، در سطح هورمونی 1 میلی گرم در لیتر وجود داشت، بالاترین میزان کارتنوئید مربوط به محیط کشت ms و غلظت هورمونی 75/0 میلی گرم در لیتر و ریزنمونه دمبرگ بود. در محیط های b5 و ms، ریزنمونه ی ریشه و غلظت هورمونی 1 میلی‏گرم در ‏لیتر درصد مهار رادیکال های آزاد بهتری داشتند. از نظر مقدار فنل محیط های sh و b5 میزان فنل بیشتری داشتند و در بررسی میزان فلاونوئید، محیط sh نسبت به دو محیط دیگر میزان بالاتری را دارا بود. بهترین غلظت هورمونی و ریزنمونه در تولید بیشتر فنل و فلاونوئید درکالوس ها مربوط به غلظت هورمونی 75/0 میلی گرم در ‏لیتر و ریزنمونه برگ بود. محیط کشت b5 و غلظت هورمونی 75/0 میلی گرم در لیتر و ریزنمونه های برگ و دمبرگ بهترین راندمان تولید اسید کافئیک را داشتند. اسید کلروژنیک در محیط کشت sh و غلظت هوورمونی 75/0 میلی گرم در لیتر و ریزنمونه برگ میزان بیشتری داشتند.