مطالعه سیتو تاکسونومیکی جنس (scutellaria l.(lamiaceaeدر ایران

چکیده جنس . scutellaria lبا داشتن 425 گونه یکی از بزرگترین اعضای خانواده lamiaceae به شمار می رود که به زیر خانواده scutellarioideae تعلق دارد و در دنیای جدید (قاره امریکا) و قدیم می روید. یکی از مشخصات اشکار این جنس، شکل کاسه با دو لوب برابر و وجود یک (scutellum) در لوب بالایی است. کاسه دارای تنوع بالایی در گونه های مختلف است و ممکن است فاقد زائده باشد و یا ممکن است در لوب بالایی متورم باشد. منطقه ایرانی-تورانی یکی از مراکز اصلی تنوع این جنس به شمار می رود به طوری که در آسیای مرکزی و افغانستان دارای بالاترین میزان تنوع است، مدیترانه شرقی دومین مرکز تنوع است. این جنس در قاره آمریکا دارای تنوع کمتری نسبت به دنیای قدیم است. این جنس دارای 40 گونه در محدوده فلورا ایرانیکاست که 21 گونه آن در ایران حضور دارند و از میان آنها 10 گونه انحصاری ایران هستند گونه های این جنس که در سراسر کشور پراکنده اند، به طور عمده در کوهستان ها یافت می شوند، اما تعداد اندکی از آنها در مناطق مرطوب، رویشگاه های آبی و جنگل ها نیز حضور دارند. جنس scutellaria توسط گیاه شناسان مختلف بررسی شده و رده بندی درون جنسی متنوعی ارایه شده است که همه آنها بر اساس صفات ریخت شناختی شامل: گل آذین، کاسه گل، برگ، براکته و شکل رویشی و سایر صفات گیاه بود ه اند. مطالعه سیستماتیکی بر روی حدود 155 جمعیت از 16 گونه از این جنس به منظور تعیین روابط بین گونه ای با استفاده از ویژگی های ریخت شناختی، ریزریخت شناختی دانه گرده و رفتار میوزی انجام شد. داده های حاصل از این مطالعه توسط نرم افزار های کامپیوتری spss ver 9.0 و mvsp آنالیز شد. در مطالعه ریخت شناختی، 64 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که گونه های مطالعه شده در 7 گروه قرار می گیرند. نتایج حاصل از مطالعه سیتوژنتیک حاکی از وجود عدد پایه کروموزومی 11 x = و سطح پلوئیدی (2n = 2x) در گونه های مورد مطالعه است. نتایج حاصل از مطالعه رفتار میوزی در جمعیت ها و گونه های مختلف، نتایج به دست آمده از آنالیز داده های ریخت شناختی و ریزریخت شناختی دانه گرده را در سطح گونه تائید می کند. مطالعه ریز ریخت شناسی دانه های گرده پس از استولیز با میکروسکوپ نوری انجام شد.