تهیه نقشه پیوستگی ریزماهواره ای جمعیت هاپلوئیدهای مضاعف جو و شناسایی نواحی ژنومی مرتبط با صفات زراعی و تجمع برخی از ریزمغذی ها

برای مکان یابی qtlهای کنترل کننده صفات زراعی و صفات مرتبط با تجمع ریزمغذی های بُر (b) و روُی (zn) ، تعداد 148 لاین هاپلویید مضاعف حاصل از تلاقی ارقام جو sahara3771 (کارآ در جذب zn و ناکارآ در جذب b) و clipper (ناکارآ در جذب zn و کارآ در جذب b) در شرایط مزرعه و گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش های مزرعه ای به مدت دو سال در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در دو تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاوزی دانشگاه تبریز انجام شد. آزمایش گلخانه ای در دانشگاه استرالیای غربی، استرالیا انجام و صفات زراعی و نیز صفات مرتبط با تجمع b و zn در اندام های هوایی و دانه اندازه گیری شده بود. برای تهیه نقشه پیوستگی، 217 نشانگر ssr و est-ssr به نقشه پیوستگی قبلی جمعیت اضافه و در مجموع 485 نشانگر ssr، est-ssr و rflp در هفت گروه پیوستگی، 1581 سانتی مورگان از ژنوم جو را با متوسط فاصله دو نشانگر مجاور برابر 26/3 سانتی مورگان تحت پوشش قرار دادند. طول گروه های پیوستگی (مطابق با هفت کروموزوم جو) از 1/135 تا 0/276 سانتی مورگان متغیر بود. اختلاف لاین ها از نظر کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار بود. با استفاده از مکان یابی فاصله ای مرکب، 119 qtl برای صفات مورد مطالعه شناسایی شد. برای صفات زراعی و تجمع b و zn به ترتیب 58، 29 و 29 qtl مکان یابی گردید. برخی از qtlهای اجزای عملکرد با qtlهای عملکرد دانه مشترک بودند. برای عملکرد دانه در کروموزوم 2h در مجاورت نشانگر موفولوژیکvrs1، یک qtl شناسایی شد که جایگاه ژنومی مشترک با qtlهای وزن صد دانه، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در بوته، طول ریشک و قطر ساقه داشت. همچنین در کروموزوم 3h، یک qtl مشترک برای عملکرد دانه، تعداد دانه در بوته، تعداد پنجه بارور، طول ریشک، طول پدانکل، طول سنبله، قطر ساقه و بیوماس بین نشانگرهای bmac0067 و bmag0006 مکان یابی گردید. بیشترین و کمترین غلظت b به ترتیب در مرحله رسیدگی در بخش هوایی و دانه مشاهده شد. برای غلظت b در مراحل پنج برگی و رسیدگی، یک qtl به ترتیب با ضریب تبیین 1/14 و 1/16 درصد در کروموزوم 4h بین نشانگرهای cdo1312 و ksue2 و نشانگرهای gbm1328 و awbma21 شناسایی شد. دو qtl مشترک برای غلظت و محتوای b در مرحله پنج برگی و یک qtl برای غلظت zn در مرحله پنج برگی و رسیدگی کامل مشاهده گردید. در مکان های مرتبط با تجمع b در دانه و اندام های هوایی، بیشتر آلل های مطلوب از والد clipper به نتاج منتقل شده بود. برای غلظت zn، چهار qtl بزرگ اثر روی کروموزوم های 2h، 4h و 7h مکان یابی شد.یک qtl روی کروموزوم 4h و یک qtl روی کروموزوم 2h به ترتیب برای غلظت zn در مرحله رسیدگی و دانه مکان یابی گردید. غلظت و محتوای zn در مرحله پنج برگی، بیشترین تعداد qtl مشترک را داشتند. همبستگی بین qtlهای غلظت zn در مرحله رسیدگی و محتوای zn دانه و نیز غلظت zn دانه و محتوای zn دانه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. اغلب الل های مطلوب در qtlهای شناسایی شده در رابطه با تجمع zn در دانه و اندام های هوایی، از والد sahara3771 به ارث رسیده بود.