تأثیر میزان تضمین حقوق مالکیت بر جریان تجاری ایران و شرکای اصلی تجاری آن در دوره 2009- 2001

در دهه های اخیر تضمین حقوق مالکیت در تأمین سازمان تولید بهینه، گسترش جریان های تجاری و ایجاد ثبات در رشد اقتصادی به ویژه در بلندمدت اثرگذار بوده است. علاوه بر این، تضمین این گونه حقوق، زمینه همکاری های اقتصادی بین کشورهای یک منطقه را در قالب صیانت از حقوق تجارت و تضمین تعدیل مخاطرات سرمایه گذاری توسعه بخشیده است. در شرایطی که در ساختار اقتصادی حفاظت کامل از حقوق مالکیت صورت نگیرد، سرمایه گذاران یا به سرمایه گذاری نمی پردازند و یا به سرمایه گذاری هایی روی می آورند که با ریسک پایین و بازدهی مناسبی همراه باشند. در نتیجه تولید و تجارت جامعه کاهش می یابد. در پژوهش حاضر علاوه بر ارزیابی عوامل تعیین کننده جریان های تجاری که ناشی از ادبیات سنتی بوده، به تحلیل تأثیر شاخص حقوق مالکیت بر جریان تجارت دو جانبه ایران و شرکای تجاری پرداخته شده است. در این خصوص تأثیر تضمین حقوق مالکیت بر حجم تجارت دوجانبه ایران و کشورهای منتخب، شامل 27 کشور از مهم ترین شرکای تجاری ایران در محدوده زمانی 2009- 2001 و با استفاده از برآورد الگوی جاذبه تجاری در محیط داده های تابلویی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که علاوه بر متغیرهای تولید ناخالص داخلی و مسافت که اثر بسزایی بر حجم تجارت دوجانبه دارند، تأثیر میزان تضمین حقوق مالکیت مثبت و معنادار بوده است. از نتایج برآوردی برای شاخص حقوق مالکیت و معنی داری آن ها می توان به میزان اهمیت تضمین حقوق مالکیت در افزایش حجم تجارت پی برد، لذا می توان نتیجه گرفت که تضمین موثر حقوق مالکیت که مبتنی بر اجرای صحیح قراردادها، اعتماد به سیستم قضایی و امنیت در مبادله است، باعث افزایش جریان تجاری می شود. بنابراین در عرصه تجارت بین المللی نمی توان از نقش تضمین حقوق مالکیت غافل شد و دستیابی به پتانسیل-های تجاری، کشور بدون تضمین مناسب حقوق مالکیت و اجرای بهینه آن ناممکن است.